فصل ممیز از مشارکات جنسی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
فصل ممیز از مشارکات جنسی، یکی از
اصطلاحات به‌کار رفته در
علم منطق بوده و به‌معنای فصل جدا کننده شئ از سایر ماهیات مشترک به حسب
جنس است.
نقش و کارکرد "فصل"، تمییز شئ از سایر اشیای مشارک آن است.
فصل، گاهی یک شئ را از اشیایی که با آن، اشتراک در جنس دارند متمایز می‌کند، و گاهی از اشیایی که با آن، اشتراک در وجود دارند. قسم اول را "فصل ممیّز از مشارکات جنسی"، و قسم دوم را "فصل ممیّز از مشارکات وجودی" می‌گویند.
فصل ممیّز از مشارکات جنسی،
ماهیت نوع خود را از انواع دیگری که در آن جنس شریک‌اند، تمییز می‌بخشد. و آن در صورتی است که خود آن ماهیت دارای جنس باشد، مانند جسم نامی، حیوان و انسان و سایر ماهیات به جز اجناس عالیه.
فصل ممیّز از مشارکات وجودی، ماهیت خود را از سایر مشارکات در وجود تمیز بدهد. آن در صورتی است که ماهیتی جنس نداشته باشد. تمام
اجناس عالیه این چنین‌اند، مانند
جوهر که بالاتر از آن جنس نیست، و فصل آن، ممیّز از مشارکات در وجود خواهد بود. ضرورت ندارد که چیزی که فصل داشت جنس هم داشته باشد.
تقسیم فصل به
قریب و
بعید، مربوط به قسم اول از این دو قسم است و در قسم دوم جاری نیست؛ چون فصلی که نوع را از مشارکات در جنس قریبش تمییز می‌دهد فصل قریب نام دارد. فصلی که آن را از مشارکات در جنس بعیدش تمییز می‌دهد فصل بعید نام دارد و ماهیتی که جنس ندارد این تقسیم در آن جاری نخواهد بود.
در تنظیم این مقاله از منبع ذیل استفاده شده است:
• قطب‌الدین رازی، محمد بن محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه.
پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «فصل ممیز از مشارکات جنسی»، تاریخ بازیابی۱۳۹۶/۳/۱۶.
