فَسْر (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
فَسْر (به فتح فاء و سکون سین) از
واژگان قرآن کریم به معنای ايضاح و تبيين است.
تَفْسير (به فتح تاء و سکون فاء) به معنای ايضاح و تبيين همراه با مبالغه است.
تفسیر قرآن نيز از اين معنى است كه مراد
خدا را بيان و روشن می‌كند.
تفسیر يک بار بيشتر در
کلام الله مجید نيامده است.
فَسْر ايضاح و تبيين است.
«فَسَرَ الشَّيْ‌ءَ بَيَّنَهُ وَ اوْضَحَهُ.» تَفْسير نيز به آن معنى است با مبالغه.
«فَسَّرَ الطّبيب»آن‌گاه گويند كه دكتر به
بول مريض براى استعلام
مرض نگاه كند.
جوهری گويد: به گمانم اين معناىِ مُوَلَّد است.
تفسیر قرآن نيز از اين معنى است كه مراد
خدا را بيان و روشن می‌كند و آن اگر مبتنى به قرآن و
سنّت قطعيّه باشد، يعنى قرآن را با قرآن و
حدیث مقطوع تفسير كند، درست و صحيح است و اگر فقط با نظر خود تفسير كند و گويد: مراد خدا حتما چنين است و يا خود نظرى داشته و قرآن را بر آن حمل كند، منهىّ است، مگر آن‌كه بگويد: چنين به نظر می‌آيد و مراد واقعى پيش خدا و برگزيدگان خدا است.
به موردی از
فَسْر که در قرآن به کار رفته است، اشاره می‌شود:
(وَ لا يَأْتُونَكَ بِمَثَلٍ إِلَّا جِئْناكَ بِالْحَقِّ وَ أَحْسَنَ تَفْسِيراً) (آنان هيچ مَثَلى براى تو نمى‌آورند مگر اين‌كه ما حق و بهترين تفسير را براى تو مى‌آوريم و پاسخى قاطع كه در برابر آن ناتوان شوند.)
ما قبل
آیه چنين است: «
کافران گفتند: چرا قرآن يک‌دفعه به وى نازل نمی‌شود؟ زيرا كه می‌خواهيم با
نزول تدریجی و ادامه
وحی،
قلب تو را قوى و با ثبات كنيم و آن را با
ترتیل و دقت بر تو خوانده‌ايم (كه حتما قلب تو را محكم خواهد كرد).»
آن وقت می‌رسيم به اين آيه
(وَ لا يَأْتُونَكَ) ظاهرا مراد از «مَثَل» قول و اشكال است كه «قول» يكى از معانى مَثَل است، يعنى: «كافران پيش تو ايرادى و اشكالى نمی‌آورند مگر آن‌كه در جواب آن
حق را و بهترين توضيح را می‌آوريم»، تا ايراد آن‌ها دفع و
واقعیت بهتر روشن شود (گویى اشكال گرفتن سبب ايضاح بيشتر از جانب خدا می‌گردد.)
اين كلمه يک بار بيشتر در
کلام الله نيامده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «فسر»، ج۵، ص۱۷۵-۱۷۶.
