• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

فرماندهی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



به سرپرستی یک یا چند واحد نظامی فرماندهی اطلاق می شود.



از احکام آن در باب جهاد سخن گفته اند.


از وظایف امام علیه السّلام به عنوان حاکم مسلمانان آن است که افرادی را در برابر حمله احتمالی مشرکان بسیج کند و آنان را به ترتیب در مرزها و نواحی مختلف مستقر سازد و در هر ناحیه ای فرماندهی - با ویژگی هایی که خواهد آمد - بر ایشان بگمارد. چنان که بر امام علیه السّلام مستحب است هنگام جنگ سپاهیان را در گروه های مختلف سازماندهی کند و در رأس هر گروه فرماندهی بگمارد.
همچنین مستحب است برای هر لشکری که به سوی دشمن گسیل می کند، چند فرمانده تعیین نماید که به ترتیب، فرماندهی را - در صورت بروز مشکلی برای فرمانده پیشین - بر عهده گیرند.
[۳] کشف الغطاء، ج۴، ص۳۸۳.



فرمانده باید مورد اطمینان و امین ، آشنا به امور جنگ و صاحب نظر در فنون نظامی ، شجاع، قوی، خردمند و زیرک باشد.


اطاعت از فرمانده منصوب از سوی امام علیه السّلام یا نایب او، واجب است.
[۵] کشف الغطاء، ج۴، ص۳۷۳.



وظایف یک فرمانده سپاه به قرار زیر است:

۵.۱ - قرائت آیات جهاد

مستحب است فرمانده سپاه پیش از آغاز جنگ، آیات جهاد را که در بردارنده نبرد با مشرکان و کافران و احکام مربوط به آن است برای سپاهیان بخواند، مانند آیات ۱۹۰ تا ۱۹۳ سوره بقره و ۷۴ تا ۷۷ سوره نساء .

۵.۲ - تدابیر نظامی

بایسته است فرمانده لشکر که عزم نبرد با دشمن دارد، ابتدا از خدای تعالی طلب خیر کند و از او نصرت و یاری بطلبد و سپاهیانش را در گروه ها و دسته های متعدد سازماندهی کند و هر گروه را زیر پرچم شجاع ترین و بیناترین فرد به امور جنگی قرار دهد و نیز برای آنان، شعار و نشانه ای که یکدیگر را بشناسند، انتخاب نماید.
[۸] إصباح الشیعة، ص۱۸۸.


۵.۳ - تعیین جایزه

فرمانده لشکر می تواند برای پیشبرد جنگ، مالی معیّن به عنوان حق جعاله برای افراد تأثیرگذار و پیشرو قرار دهد، مانند اینکه بگوید: هرکس راهکار فتح دژ دشمن را ارائه دهد، فلان مبلغ به او داده می شود.

۵.۴ - دفع منافق

جایز نیست فرمانده لشکر کسی را که علیه مسلمانان جاسوسی می کند و یا میان آنان دشمنی می افکند، همراه خود به جنگ ببرد.

۵.۵ - امان دادن

فرمانده لشکر می تواند از طریق پیک به دشمن امان دهد. سزاوار است برای فرستادن امان نامه پیکی را برگزیند که مرد ، مسلمان، امین و عادل باشد.


۱. تذکرة الفقهاء، ج۹، ص۵۷.    
۲. المبسوط، ج۲، ص۷۵.    
۳. کشف الغطاء، ج۴، ص۳۸۳.
۴. تذکرة الفقهاء، ج۹، ص۵۷.    
۵. کشف الغطاء، ج۴، ص۳۷۳.
۶. الکافی فی الفقه، ص۲۵۳.    
۷. غنیة النزوع، ص۲۰۰.    
۸. إصباح الشیعة، ص۱۸۸.
۹. جواهر الکلام، ج۲۱، ص۱۱۷-۱۱۸.    
۱۰. جامع المقاصد، ج۳، ص۳۸۸-۳۸۹.    
۱۱. تذکرة الفقهاء، ج۹، ص۹۲-۹۳.    



فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۵، ص۶۷۷، برگرفته از مقاله«فرماندهی».    




جعبه ابزار