فحص از مخصص

جست و جو از دلیلی که تخصیص زننده دلیل عام است را فحص از مخصص گویند.

فحص از مخصص ، یعنى جستجو از دلیل خاصى که قابلیت تخصیص زدن دلیل عام را دارد.

فحص از مخصص منفصل باید در مظان دلیل خاص ـ یعنى جایى که ظن به وجود دلیل خاص در آن مى رود ـ صورت گیرد ؛ هم چون: قرآن و کتاب هاى روایى معتبر.

بیش تر اصولیان ، فحص از مخصص را لازم مى دانند و تمسک به عام را قبل از جست و جوى مخصص ، جایز نمى دانند ؛ زیرا مخصص غیر منفصل ظهورش قوى تر از ظهور عام است و توانایى از بین بردن ظهور عام و کشف اراده جدی متکلم را دارد.

۱.	↑ اجودالتقریرات، نائینی، محمد حسین، ج ۱، ص ۴۸۰.
۲.	↑ محاضرات فی اصول الفقه، خویی، ابو القاسم، ج ۵، ص ۲۴۸.
۳.	↑ معالم الدین وملاذالمجتهدین، صاحب معالم، حسن بن زین الدین، ص ۱۱۹.
۴.	↑ الوافیة فی اصول الفقه، فاضل تونی، عبد الله بن محمد، ص ۱۲۸-۱۳۰.
۵.	↑ تحریرالمعالم ، مشکینی ، علی ، ص ۱۱۸.