• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

فُحْش (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: فُحْش (مفردات نهج البلاغه (جلد ۲))
مقالات مرتبط: فُحْش (مفردات‌قرآن)، فاحِشَة (لغات‌قرآن)، فاحشه.


فُحْش (به ضم فاء و سکون حاء) از واژگان نهج البلاغه به معنای كار بسيار زشت است و چندین بار خودش و مشتقاتش در «نهج البلاغه» آمده است.


فُحْش
[۱] قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۸۰۴.    
[۲] طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۴، ص۱۴۸.    
به معنای كار بسيار زشت است. ابن اثیر
[۳] ابن اثیر، مجدالدین، النهایه فی غریب الحدیث والاثر، ج۳، ص۴۱۵.    
در کتاب نهایه میگويد: فُحْش‌، فَاحِشَة و فَحْشَاء هر قول و فعلى است كه قبح آن بزرگ باشد. بعضى به مطلق قبح فُحْش گفته‌اند.
[۴] ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج۶، ص۳۲۵.    
.

امیرالمومنین (علیه‌السلام) در نامه ای که به امام حسن (علیه‌السلام) مینویسد بدترین ظلم را ظلم به انسان ضعیف میداند و می فرماید: «و ظلم الضعيف افحش الظلم»
[۵] سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۶۴۹، نامه۳۱.    
[۶] عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة، ج۳، ص۵۸، نامه۳۱.    
[۷] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۰۲، نامه۳۱.    
يعنى «ظلم کردن به ضعیف قبیح ترين ظلم است»
[۸] شرح مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۲۷، نامه۳۱.    
[۹] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۵.    
(شرح‌های نامه:
[۱۰] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۷۵.    
[۱۱] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۹، ص۶۳۶.    
[۱۲] هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۰، ص۳۰.    
[۱۳] ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۶، ص۱۰۰.    
)
حضرت در نامه ای که به مالک اشتر مینویسد او را از تنگ نظری برخی از مردم برحذر میدارد و میفرماید:«كثیر منهم ضيقا فاحشا»
[۱۴] سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۷۱۷، نامه۵۳.    
[۱۵] عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة، ج۳، ص۱۱۰، نامه۵۳.    
[۱۶] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۳۸، نامه۵۳.    
«بسیاری از آنها تنگ نظر هستند»
[۱۷] شرح مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۸۵، نامه۵۳.    
[۱۸] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۲۶۲.    
(شرح‌های خطبه:
[۱۹] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۲۸۲.    
[۲۰] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۱، ص۵۲.    
[۲۱] هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۰، ص۲۶۹.    
[۲۲] ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۷، ص۸۴.    
)

از این ماده چند مورد در «نهج» آمده است.
[۲۳] سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۴۸۲، خطبه۱۹۳.    
[۲۴] سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ۲۳۱، خطبه۱۰۲.    


۱. ↑ قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۸۰۴.    
۲. ↑ طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۴، ص۱۴۸.    
۳. ↑ ابن اثیر، مجدالدین، النهایه فی غریب الحدیث والاثر، ج۳، ص۴۱۵.    
۴. ↑ ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج۶، ص۳۲۵.    
۵. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۶۴۹، نامه۳۱.    
۶. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة، ج۳، ص۵۸، نامه۳۱.    
۷. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۰۲، نامه۳۱.    
۸. ↑ شرح مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۲۷، نامه۳۱.    
۹. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۵.    
۱۰. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۷۵.    
۱۱. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۹، ص۶۳۶.    
۱۲. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۰، ص۳۰.    
۱۳. ↑ ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۶، ص۱۰۰.    
۱۴. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۷۱۷، نامه۵۳.    
۱۵. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة، ج۳، ص۱۱۰، نامه۵۳.    
۱۶. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۳۸، نامه۵۳.    
۱۷. ↑ شرح مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۸۵، نامه۵۳.    
۱۸. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۲۶۲.    
۱۹. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۲۸۲.    
۲۰. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۱، ص۵۲.    
۲۱. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۰، ص۲۶۹.    
۲۲. ↑ ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۷، ص۸۴.    
۲۳. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۴۸۲، خطبه۱۹۳.    
۲۴. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ۲۳۱، خطبه۱۰۲.    


• بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله « فحش »، ج۲، ص۸۰۴.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان نامه 31 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان نامه 53 نهج البلاغه
جعبه ابزار