غٰارِ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
غٰارِ:(إِذْ هُما في الْغارِ إِذْ يَقولُ لِصاحِبِهِ) «غٰارِ» به معنای شكاف در سينه
کوه است.
آیه مورد بحث بازمى‌گردد به
توطئه مشركان مکه درباره نابود كردن
پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) و پناه بردن آن حضرت به
غار ثور.
توطئه خطرناک
مشركان از اين قرار بود كه عدّه زيادى شمشيرزن از قبايل مختلف
عرب، خانه پيامبر را شبانه در حلقه محاصره قرار دهند و صبح‌گاهان دسته‌جمعى به او حمله كنند و او را در بسترش از دم شمشيرها بگذرانند. پيامبر كه به فرمان خدا از اين جريان آگاه شده بود آماده بيرون رفتن از مكه و
هجرت به
مدینه شد، امّا نخست براى اين كه كفار
قریش به او دست نيابند به غار ثور كه در جنوب مكه قرار داشت و در جهت مخالف جاده مدينه بود پناه برد در اين
سفر ابوبکر نيز همراه پيامبر بود.
به موردی از کاربرد «غٰارِ» در
قرآن، اشاره می‌شود:
(إِلاّ تَنصُروهُ فَقَدْ نَصَرَهُ اللّهُ إِذْ أَخْرَجَهُ الَّذينَ كَفَرواْ ثانِيَ اثْنَيْنِ إِذْ هُما في الْغارِ إِذْ يَقولُ لِصاحِبِهِ لا تَحْزَنْ إِنَّ اللّهَ مَعَنا فَأَنزَلَ اللّهُ سَكينَتَهُ عَلَيْهِ وَ أَيَّدَهُ بِجُنودٍ لَّمْ تَرَوْها وَ جَعَلَ كَلِمَةَ الَّذينَ كَفَرواْ السُّفْلَى وَ كَلِمَةُ اللّهِ هِيَ الْعُلْيا وَ اللّهُ عَزيزٌ حَكيمٌ) «اگر او (پيامبر) را يارى نكنيد،
خداوند او را در سخت‌ترين لحظات يارى كرد؛ آن هنگام كه كافران او را از مكّه بيرون كردند، درحالى كه يكى از دو نفر بود و يک نفر بيشتر همراه نداشت؛ در آن هنگام كه آن دو در غار بودند، و او به همسفر خود مى‌گفت:
غم مخور، خدا با ماست. آن‌گاه، خداوند، آرامش خود را بر او فرستاد؛ و با لشكرهايى كه مشاهده نمى‌كرديد، او را تأييد نمود؛ و گفتار و خواسته كافران را پايين‌تر قرار داد، و آن‌ها را با شكست مواجه ساخت؛ و تنها سخن خدا و آيين او)، برتر و پيروز است؛ و خداوند توانا و
حکیم است.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرمایند:
کلمه غار به معناى سوراخ وسيعى است كه در كوه باشد، و مقصود از آن در اين‌جا غارى است كه در
کوه ثور قرار داشته، و اين غار غير از غاريست كه در
کوه حرا قرار داشت. و بنا بر اخبار بسيارى، رسول خدا قبل از
بعثت، بسيارى از اوقات در آن‌جا بسر مى‌برده. و مقصود از صاحب همراه او بنا بر نقل قطعى ابوبكر است.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «غار»، ج۳، ص ۳۷۰.
