غَیابَت (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
غَیابَت:(وَ أَلْقوهُ في غَيابَتِ الْجُبِّ) «غَیابَت» (به فتح غین) به معنای قعر است.
آیه مورد بحث درباره داستان
یوسف (علیه‌السلام) و طرح نقشه‌هاى شيطانى برادران عليه اوست.
جمله
(وَ أَجْمَعوا أَنْ يَجْعَلوهُ في غَيابَتِ الْجُبِ) (اتفاق كردند كه او را در مخفی‌گاه
چاه قرار بدهند)
دلیل بر اين است كه او را در چاه پرتاب نكردند، بلكه پائين بردند، و در
قعر چاه در آن‌جا كه سكو مانندى براى كسانى كه در چاه پائين ميروند، نزديک
سطح آب، درست مى‌كنند قرار دادند، به اين ترتيب كه
طناب را به كمر او بسته، او را به نزديک آب بردند و رها ساختند.
به موردی از کاربرد «
غَیابَت» در
قرآن، اشاره می‌شود:
(قالَ قآئِلٌ مَّنْهُمْ لا تَقْتُلواْ يوسُفَ وَ أَلْقوهُ في غَيابَةِ الْجُبِّ يَلْتَقِطْهُ بَعْضُ السَّيّارَةِ إِن كُنتُمْ فاعِلينَ) «يكى از آن‌ها گفت: يوسف را به
قتل نرسانيد؛ و اگر مى‌خواهيد كارى انجام دهيد، او را در مخفى‌گاه چاه بيفكنيد؛ تا بعضى از قافله‌ها او را برگيرند و با خود به مكان دورى ببرند.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرمایند:
(قالَ قائِلٌ مِنْهُمْ لا تَقْتُلوا يوسُفَ وَ أَلْقوهُ في غَيابَتِ الْجُبِّ يَلْتَقِطْهُ بَعْضُ السَّيّارَةِ إِنْ كُنْتُمْ فاعِلينَ) کلمه جبّ به معناى چاهى است كه
سنگ بست نشده باشد يعنى اطراف و ديواره‌اش را با سنگ نچيده باشند، و اگر سنگ بست باشد آن را
بئر طوى گويند، و كلمه
غيابة - به فتح حرف اول آن - گودالى را گويند كه اگر چيزى در آن قرار گيرد از دور نمودار نمى‌شود، و در نتيجه دو كلمه
غيابت و جبّ مجموعا معناى ته چاه را مى‌دهد كه اگر چيزى در آن قرار گيرد به خاطر تاريكيش ديده نمى‌شود.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «غیابت»، ج۳، ص ۳۸۵.
