• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

غَشیٰ (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



دیگر کاربردها: غاشیه (ابهام‌زدایی).


غَشیٰ (به فتح غین و شین) از مفردات به کار رفته در قرآن کریم به معنای پوشاندن و فرا گرفتن است.
مشتقات غَشَى‌ که در آیات قرآن آمده عبارتند از:
تَغْشِيه (به فتح تاء و سکون غین و کسر شین) به معنای پوشاندن و نيز پوشانيدن چيزى بر چيزى،
اِغْشاء (به کسر الف و سکون غین) به معنای پوشاندن و نيز پوشانيدن چيزى بر چيزى،
اِسْتِغْشاء (به کسر الف و تاء و سکون سین و غین) به معنای پوشاندن
تَغَشِّي (به فتح تاء و غین و تشدید شین) به معنای پوشاندن و فرا گرفتن و نيز پوشانيدن چيزى بر چيزى،
غِشاوه (به کسر غین) به معنای چيزی‌كه با آن پوشانده شود (پرده)،
غاشِية (به کسر شین) به معنای فراگيرنده و پوشاننده
غَواش (به فتح غین) جمع غاشِيه، به معنای فراگيرنده و پوشاننده می‌باشند.

فهرست مندرجات

۱ - معنای غَشَى‌
۲ - کاربردها
       ۲.۱ - تَغْشى‌ (آیه ۵۰ سوره ابراهیم)
       ۲.۲ - يَغْشى‌ (آیه ۱ سوره لیل)
       ۲.۳ - غشاوه
              ۲.۳.۱ - غِشاوَةً (آیه ۲۳ سوره جاثیه)
       ۲.۴ - غاشیه
              ۲.۴.۱ - غاشِيَةٌ (آیه ۱۰۷ سوره یوسف)
              ۲.۴.۲ - الْغاشِيَةِ (آیه ۱ سوره غاشیه)
       ۲.۵ - غواش
              ۲.۵.۱ - غَواشٍ‌ (آیه ۴۱ سوره اعراف)
       ۲.۶ - تغشیه
              ۲.۶.۱ - يُغَشِّيكُمُ‌ (آیه ۱۱ سوره انفال)
              ۲.۶.۲ - غَشَّى‌ (آیه ۵۴ سوره قمر)
       ۲.۷ - اغشاء
              ۲.۷.۱ - يُغْشِي‌ (آیه ۵۴ سوره اعراف)
              ۲.۷.۲ - فَأَغْشَيْناهُمْ‌ (آیه ۹ سوره یس)
       ۲.۸ - استغشاء
              ۲.۸.۱ - اسْتَغْشَوْا (آیه ۷ سوره نوح)
              ۲.۸.۲ - يَسْتَغْشُونَ‌ (آیه ۵ سوره هود)
       ۲.۹ - تغشی
              ۲.۹.۱ - تَغَشَّاها (آیه ۱۸۹ سوره اعراف)
       ۲.۱۰ - مغشى عليه
              ۲.۱۰.۱ - الْمَغْشِيِ‌ عَلَيْهِ (آیه ۲۰ سوره محمد)
              ۲.۱۰.۲ - يُغْشى‌ عَلَيْهِ (آیه ۱۹ سوره احزاب)
۳ - پانویس
۴ - منبع


غَشَى‌ به معنای پوشاندن و فرا گرفتن است.
«غَشِيَهُ‌ الْأَمْرُ: غَطَّاهُ»، امر او را فرا گرفت.


به مواردی از غَشَى‌ که در قرآن به‌ کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - تَغْشى‌ (آیه ۵۰ سوره ابراهیم)

(وَ تَغْشى‌ وُجُوهَهُمُ النَّارُ)
«آتش رويشان را فرا گيرد.»

۲.۲ - يَغْشى‌ (آیه ۱ سوره لیل)

(وَ اللَّيْلِ إِذا يَغْشى‌)
«سوگند به شب آن‌گاه كه فرا گيرد.»

۲.۳ - غشاوه

غِشاوه به معنای چيزی‌كه با آن پوشانده شود (پرده).

۲.۳.۱ - غِشاوَةً (آیه ۲۳ سوره جاثیه)

(وَ خَتَمَ عَلى‌ سَمْعِهِ وَ قَلْبِهِ وَ جَعَلَ عَلى‌ بَصَرِهِ‌ غِشاوَةً)
«بر گوش و قلب او مهر زد و بر چشمش پرده‌اى قرار داد.»


۲.۴ - غاشیه

غاشِية به معنای فراگيرنده و پوشاننده است.


۲.۴.۱ - غاشِيَةٌ (آیه ۱۰۷ سوره یوسف)

(أَ فَأَمِنُوا أَنْ تَأْتِيَهُمْ‌ غاشِيَةٌ مِنْ عَذابِ اللَّهِ‌)
(آيا از اين ايمن هستيد كه عذاب فراگيرى از سوى خدا به سراغ آنان بيايد)
مراد از غاشيه نقمت و عذاب فراگيرنده است.


۲.۴.۲ - الْغاشِيَةِ (آیه ۱ سوره غاشیه)

(هَلْ أَتاكَ حَدِيثُ‌ الْغاشِيَةِ)
(آيا داستان غاشيه (روزى كه وحشت آن همه را فرا مى‌گيرد) به تو رسيده است)
قیامت در این آیه از آن جهت غاشيه خوانده شده كه عموم را فرا گيرد و احدى از آن مستثنى نيست،
و مثل: (وَ حَشَرْناهُمْ فَلَمْ نُغادِرْ مِنْهُمْ أَحَداً)
(و همه مردم را محشور مى‌كنيم، و احدى از ايشان را فروگذار نخواهيم كرد)، اين بهتر از آن است كه گویيم اهوال قيامت همه را فرا گيرد زيرا درباره اهل رحمت آمده: (لا يَحْزُنُهُمُ الْفَزَعُ الْأَكْبَرُ) (وحشتِ بزرگ، آنها را اندوهگين نمى‌كند.)


۲.۵ - غواش

غَواش جمع غاشِيه است به معنای فراگيرنده‌ها است.

۲.۵.۱ - غَواشٍ‌ (آیه ۴۱ سوره اعراف)

(لَهُمْ مِنْ جَهَنَّمَ مِهادٌ وَ مِنْ فَوْقِهِمْ‌ غَواشٍ‌)
«براى آن‌ها از جهنّم بستر و از بالايشان فراگيرنده‌ها است»
يعنى: آتش از بالا و پایين آن‌ها را احاطه كرده است، نظير: (لَهُمْ مِنْ فَوْقِهِمْ ظُلَلٌ مِنَ النَّارِ وَ مِنْ تَحْتِهِمْ ظُلَلٌ‌) (براى آنان از بالاى سرشان سايبانهايى از آتش، و در زير پايشان نيز طبقاتى از آتش است).
غواش در اصل غواشى است، مثل ضَوارِب.


۲.۶ - تغشیه

تَغْشيه به معنای پوشاندن و نيز پوشانيدن چيزى بر چيزى است.

۲.۶.۱ - يُغَشِّيكُمُ‌ (آیه ۱۱ سوره انفال)

(إِذْ يُغَشِّيكُمُ‌ النُّعاسَ أَمَنَةً مِنْهُ ...)
«آن‌گاه كه خواب مختصر را بر شما می‌پوشاند.»
يعنى: شما را به خواب می‌برد تا آرامشى از ناحيه خدا باشد.


۲.۶.۲ - غَشَّى‌ (آیه ۵۴ سوره قمر)

(فَغَشَّاها ما غَشَّى‌)
يعنى: «آن‌را فرا گرفت آنچه فرا گرفت.»
يک مفعول دارد.


۲.۷ - اغشاء

اِغْشاء به معنای پوشاندن و نيز پوشانيدن چيزى بر چيزى می‌باشد. مثل تَغْشيه است.

۲.۷.۱ - يُغْشِي‌ (آیه ۵۴ سوره اعراف)

(يُغْشِي‌ اللَّيْلَ النَّهارَ ...)
يعنى: «خدا شب را بر روز می‌پوشاند.»
يُغْشِي‌ دو مفعول دارد.


۲.۷.۲ - فَأَغْشَيْناهُمْ‌ (آیه ۹ سوره یس)

(فَأَغْشَيْناهُمْ‌ فَهُمْ لا يُبْصِرُونَ‌)
يعنى: «آن‌ها را پوشانديم پس نمى‌بينند.»
فَأَغْشَيْناهُمْ‌ كه داراى يک مفعول است.


۲.۸ - استغشاء

اِسْتِغْشاء: به معنای پوشاندن است.
«اسْتَغْشَى‌ ثَوْبَهُ وَ بِثَوْبِهِ: تَغَطَّى بِهِ» يعنى: خود را با لباسش پوشاند.
به قول راغب، لباس‌ را براى خود غاشيه و پرده قرار داد.

۲.۸.۱ - اسْتَغْشَوْا (آیه ۷ سوره نوح)

(جَعَلُوا أَصابِعَهُمْ فِي آذانِهِمْ وَ اسْتَغْشَوْا ثِيابَهُمْ‌)
«انگشتان را به گوش‌ها نهادند تا كلام حق را نشنوند و لباسشان را به سر كشيدند تا گوينده حق را نبينند.»


۲.۸.۲ - يَسْتَغْشُونَ‌ (آیه ۵ سوره هود)

(أَلا إِنَّهُمْ يَثْنُونَ صُدُورَهُمْ‌ ... أَلا حِينَ‌ يَسْتَغْشُونَ‌ ثِيابَهُمْ‌)
«بدان آنها سينه خود را منحرف می‌كنند از اين‌كه كلام حق در آن جاى گيرد و آنگاه كه لباسشان را به‌سر می‌كشند.»
گویى آن کنایه از اعراض است.


۲.۹ - تغشی

تَغَشِّي: به معنای فراگرفتن است.
گاهى آن كنايه از مجامعت است.

۲.۹.۱ - تَغَشَّاها (آیه ۱۸۹ سوره اعراف)

(فَلَمَّا تَغَشَّاها حَمَلَتْ حَمْلًا خَفِيفاً)
«چون با او مقاربت كرد حملى خفيف برداشت.»
«غِشْيان المَرْئة» نيز به آن معنى است.


۲.۱۰ - مغشى عليه

مُغَشّى‌عليه كسى است كه بى‌حس شده و عارضه، فکر و شعورش را پوشانده است.

۲.۱۰.۱ - الْمَغْشِيِ‌ عَلَيْهِ (آیه ۲۰ سوره محمد)

(يَنْظُرُونَ إِلَيْكَ نَظَرَ الْمَغْشِيِ‌ عَلَيْهِ مِنَ الْمَوْتِ ...)
يعنى: «مثل كسی كه از مرگ بیهوش شده به تو می‌نگرند.»


۲.۱۰.۲ - يُغْشى‌ عَلَيْهِ (آیه ۱۹ سوره احزاب)

(تَدُورُ أَعْيُنُهُمْ كَالَّذِي‌ يُغْشى‌ عَلَيْهِ مِنَ الْمَوْتِ‌)
يعنى: «چشمشان در كاسه سر می‌گردد مثل شخص بيهوش شده از مرگ.»



۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۵، ص۱۰۰.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات فی غریب القرآن، ص۶۰۷.    
۳. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ج۱، ص۳۱۶.    
۴. ابراهیم/سوره۱۴، آیه۵۰.    
۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۲، ص۱۳۰.    
۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۲، ص۸۹.    
۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۳، ص۱۵۷.    
۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۶، ص۴۹۹.    
۹. لیل/سوره۹۲، آیه۱.    
۱۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۲۰، ص۵۰۷.    
۱۱. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۳۰۲.    
۱۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۷، ص۱۲۵.    
۱۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۷۵۹.    
۱۴. قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۵، ص۱۰۱.    
۱۵. راغب اصفهانی، حسین، المفردات فی غریب القرآن، ص۶۰۶.    
۱۶. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ج۱، ص۳۱۶.    
۱۷. جاثیه/سوره۴۵، آیه۲۳.    
۱۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۸، ص۲۶۴.    
۱۹. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۸، ص۱۷۳.    
۲۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۲، ص۳۶۱.    
۲۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۱۱۸.    
۲۲. قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۵، ص۱۰۱.    
۲۳. راغب اصفهانی، حسین، المفردات فی غریب القرآن، ص۶۰۷.    
۲۴. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ج۱، ص۳۱۶.    
۲۵. یوسف/سوره۱۲، آیه۱۰۷.    
۲۶. مکارم شیرازی، ترجمه قرآن، ص۲۴۸.    
۲۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۱، ص۳۷۷.    
۲۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۱، ص۲۷۷.    
۲۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۲، ص۳۰۸.    
۳۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۵، ص۴۱۰.    
۳۱. غاشیة/سوره۸۸، آیه۱.    
۳۲. مکارم شیرازی، ترجمه قرآن، ص۵۹۲.    
۳۳. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۲۰، ص۴۵۶.    
۳۴. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۲۷۳.    
۳۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۷، ص۳۸.    
۳۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۷۲۵.    
۳۷. کهف/سوره۱۸، آیه۴۷.    
۳۸. مکارم شیرازی، ترجمه قرآن، ص۲۹۹.    
۳۹. انبیاء/سوره۲۱، آیه۱۰۳.    
۴۰. مکارم شیرازی، ترجمه قرآن، ص۳۳۱.    
۴۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۵، ص۱۰۱.    
۴۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات فی غریب القرآن، ص۶۰۷.    
۴۳. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ج۱، ص۳۱۶.    
۴۴. اعراف/سوره۷، آیه۴۱.    
۴۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۸، ص۱۴۴.    
۴۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۸، ص۱۱۵.    
۴۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۹، ص۱۰۵.    
۴۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۴، ص۶۴۷.    
۴۹. زمر/سوره۳۹، آیه۱۶.    
۵۰. مکارم شیرازی، ترجمه قرآن، ص۴۶۰.    
۵۱. زجاج، معانی القرآن و اعرابه، ج۲، ص۳۳۸.    
۵۲. قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۵، ص۱۰۱.    
۵۳. راغب اصفهانی، حسین، المفردات فی غریب القرآن، ص۶۰۷.    
۵۴. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ج۱، ص۳۱۶.    
۵۵. انفال/سوره۸، آیه۱۱.    
۵۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۹، ص۲۴.    
۵۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۹، ص۲۱.    
۵۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۰، ص۱۷۴.    
۵۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۴، ص۸۰۸.    
۶۰. قمر/سوره۵۴، آیه۵۴.    
۶۱. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۹، ص۸۰.    
۶۲. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۹، ص۵۰.    
۶۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۳، ص۴۲۲.    
۶۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۲۷۷.    
۶۵. قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۵، ص۱۰۱.    
۶۶. راغب اصفهانی، حسین، المفردات فی غریب القرآن، ص۶۰۷.    
۶۷. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ج۱، ص۳۱۷.    
۶۸. اعراف/سوره۷، آیه۵۴.    
۶۹. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۸، ص۱۸۷.    
۷۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۸، ص۱۵۰.    
۷۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۹، ص۱۳۱.    
۷۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۴، ص۶۶۰.    
۷۳. یس/سوره۳۶، آیه۹.    
۷۴. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۷، ص۹۳.    
۷۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۷، ص۶۵.    
۷۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۰، ص۳۷۱.    
۷۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۸، ص۶۵۲.    
۷۸. قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۵، ص۱۰۱.    
۷۹. راغب اصفهانی، حسین، المفردات فی غریب القرآن، ص۶۰۷.    
۸۰. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ج۱، ص۳۱۶.    
۸۱. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۴، ص۴۳.    
۸۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات فی غریب القرآن، ص۶۰۷.    
۸۳. نوح/سوره۷۱، آیه۷.    
۸۴. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۲۰، ص۴۴.    
۸۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۲۹.    
۸۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۵، ص۳۳۳.    
۸۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۵۴۲.    
۸۸. هود/سوره۱۱، آیه۵.    
۸۹. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۰، ص۲۱۹.    
۹۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۰، ص۱۴۷.    
۹۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۲، ص۱۰.    
۹۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۵، ص۲۱۶.    
۹۳. قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۵، ص۱۰۲.    
۹۴. راغب اصفهانی، حسین، المفردات فی غریب القرآن، ص۶۰۷.    
۹۵. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ج۱، ص۳۱۷.    
۹۶. اعراف/سوره، آیه۱۸۹.    
۹۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۸، ص۴۸۷.    
۹۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۸، ص۳۷۴.    
۹۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۰، ص۱۳۴.    
۱۰۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۴، ص۷۸۱.    
۱۰۱. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ج۱، ص۳۱۷.    
۱۰۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات فی غریب القرآن، ص۶۰۷.    
۱۰۳. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۴، ص۴۳.    
۱۰۴. محمد/سوره۴۷، آیه۲۰.    
۱۰۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۸، ص۳۶۰.    
۱۰۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۸، ص۲۳۹.    
۱۰۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۳، ص۶۹.    
۱۰۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۱۵۶.    
۱۰۹. احزاب/سوره۳۳، آیه۱۹.    
۱۱۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۶، ص۴۳۱.    
۱۱۱. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۶، ص۲۸۸.    
۱۱۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۰، ص۶۵.    
۱۱۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۸، ص۵۴۶.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «غشی»، ج۵، ص۱۰۰-۱۰۲.    






جعبه ابزار