• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

غَرْس (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





غَرْس (به فتح غین) از واژگان نهج البلاغه به معنای کاشتن و کاشته شده است. این واژه دارای مشتقاتی است که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، مانند: غَراس (به فتح غین) به معنای نهال و مَغرَس (به فتح میم و راء) به محلّ کاشته شدن. حضرت علی (علیه‌السلام) درباره اهل‌بیت و ... از این واژه استفاده نموده است.



غَرْس به معنای کاشتن و کاشته شده کاشتن و کاشته شده، اسم و مصدر هر دو آمده است.


امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره اهل‌بیت فرموده است: «إِنَّ الاَْئِمَّةَ مِنْ قُرَيش غُرِسوا فِي هذَا الْبَطْنِ مِنْ هَاشِم، لاَ تَصْلُحُ عَلَى سِوَاهُمْ، وَلاَ تَصْلُحُ الْوُلاَةُ مِنْ غَيْرِهمْ.» (امامان و پيشوايان از قریش هستند و درخت وجودشان در سرزمين وجود اين تيره از بنی هاشم غرس شده است. اين مقام درخور ديگران نيست و رهبران ديگر شايستگى اين مقام را ندارند.) (شرح‌های خطبه: ) یعنی امامان در این بطن از‌ هاشم کاشته شده‌اند، منظور حضرت از «هذا البطن» خودش می‌باشد. چنانکه در «امم- امام» گفته‌ایم.
در خطبه ۱۵۴ فرموده است: «فَمَا طابَ سَقْيُهُ طابَ غَرْسُهُ» (آنچه آبياريش پاكيزه باشد، غرس و نشاى آن پاكيزه.) (شرح‌های خطبه: ) منظور از غرس معنای مصدری است.
غراس به معنای نهال است. «الغراس: ما یغرس» در نامه ۲۴ درباره موقوفات خود فرموده است: «أَلاَّ يَبِيعَ مِنْ أَولادِ نَخِيلَ هذِهِ الْقُرَى حَتَّى تُشْكِلَ أَرْضُها غِرَاساً.» یعنی متولی (امام حسن (علیه‌السلام)) از نهال‌های این قریه‌ها چیزی نفروشد تا مشتبه شود زمین آنها از لحاظ نهال. (شرح‌های نامه: ) یعنی آنقدر نهال بروید تا به نظر نگاه‌کننده چنان آید که این آن زمین نیست.
مغرس: محلّ کاشته شدن به ابن عباس نوشته است: «وَاعْلَمْ أَنَّ الْبَصْرَةَ مَهْبِطُ إِبْليسَ، وَمَغْرِسُ الْفِتَنِ» (بدان «بصره» (امروز) جايگاه ابلیس است و محلّ كشت‌زار فتنه) (شرح‌های نامه: ) که در «بصر» گذشت.


مواردی از این ماده در نهج البلاغه آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۷۷۹.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۴، ص۹۰.    
۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۳۱۰، خطبه ۱۴۴.    
۴. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۲، ص۳۷، خطبه ۱۴۰.    
۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۰۱، خطبه ۱۴۴.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۰۵.    
۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۳۴۶.    
۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۳۴۸.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۵، ص۶۱۳.    
۱۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۹، ص۲۴.    
۱۱. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۹، ص۸۴.    
۱۲. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۳۳۲، خطبه ۱۵۴.    
۱۳. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۲، ص۵۹، خطبه ۱۵۰.    
۱۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۱۶، خطبه ۱۵۴.    
۱۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۲۹.    
۱۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۴۵۶.    
۱۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۴۶۱.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۶، ص۱۰۴.    
۱۹. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۹، ص۲۴۶.    
۲۰. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۹، ص۱۷۹.    
۲۱. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۶۰۸، نامه ۲۴.    
۲۲. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۳، ص۲۶، نامه ۲۴.    
۲۳. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۷۹، نامه ۲۴.    
۲۴. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۹۳.    
۲۵. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۷۰۱.    
۲۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۷۰۴.    
۲۷. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۹، ص۲۸۸.    
۲۸. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۸، ص۳۶۸.    
۲۹. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۵، ص۱۴۹.    
۳۰. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص، نامه ۱۸.    
۳۱. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۳، ص۲۰، نامه ۱۸.    
۳۲. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۷۵، نامه ۱۸.    
۳۳. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۸۷.    
۳۴. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۶۷۷.    
۳۵. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۶۷۹.    
۳۶. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۹، ص۲۳۰.    
۳۷. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۸، ص۳۱۴.    
۳۸. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۵، ص۱۲۵.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «غرس»، ج۲، ص۷۷۹.    






جعبه ابزار