غلبه و کثرت (ادبیات)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
غلبه و کثرت، فراوانی مصادیق معنای
لفظ ؛ از
اسباب تقدیم لفظ را می‌گویند.
یکی از اسباب تقدیم و تاخیر، «غلبه و کثرت» است. گاهی کثرت افراد، سبب تقدیم لفظی می‌شود که بر افراد خود دلالت می‌کند.
مانند:
۱. تقدیم لفظ «
کافر » بر «
مؤمن » در (فمنکم کافر ومنکم مؤمن)
؛
۲. تقدیم «
ظالم » بر «مقتصد» (عدالت پیشگان) و بر پیشی گیرندگان به
خیرات در (ثم اورثنا الکتاب الذین اصطفینا من عبادنا فمنهم ظالم لنفسه ومنهم مقتصد ومنهم سابق بالخیرات…)؛ «پس این کتاب را به گروهی از بندگان برگزیده خود به میراث دادیم. از میان آن‌ها گروهی بر خود
ستم کردند و عده‌ای
میانه رو بودند و گروهی به
اذن خدا در نیکی‌ها پیشی گرفتند».
دلیل تقدیم کلمه «ظالم» بر «مقتصد» و «سابق بالخیرات» در این آیه، کثرت افراد ظالم است.
فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «غلبه و کثرت».
