• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

غلبه و کثرت (ادبیات)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



مقالات مشابه: غلبه (علوم دیگر).

غلبه و کثرت، فراوانی مصادیق معنای لفظ ؛ از اسباب تقدیم لفظ را می‌گویند.



یکی از اسباب تقدیم و تاخیر، «غلبه و کثرت» است. گاهی کثرت افراد، سبب تقدیم لفظی می‌شود که بر افراد خود دلالت می‌کند.


مانند:
۱. تقدیم لفظ « کافر » بر « مؤمن » در (فمنکم کافر ومنکم مؤمن) ؛
۲. تقدیم « ظالم » بر «مقتصد» (عدالت پیشگان) و بر پیشی گیرندگان به خیرات در (ثم اورثنا الکتاب الذین اصطفینا من عبادنا فمنهم ظالم لنفسه ومنهم مقتصد ومنهم سابق بالخیرات…)؛ «پس این کتاب را به گروهی از بندگان برگزیده خود به میراث دادیم. از میان آن‌ها گروهی بر خود ستم کردند و عده‌ای میانه رو بودند و گروهی به اذن خدا در نیکی‌ها پیشی گرفتند».
دلیل تقدیم کلمه «ظالم» بر «مقتصد» و «سابق بالخیرات» در این آیه، کثرت افراد ظالم است.
[۵] خرمشاهی، بهاء الدین، ۱۳۲۴ -، دانش نامه قرآن وقرآن پژوهی، ج۱، ص۷۹۹.
[۶] کمالی دزفولی، علی، ۱۲۹۲ -، قرآن ثقل اکبر، ص۳۲۹.



۱. تغابن/سوره۶۴، آیه۲.    .
۲. فاطر/سوره۳۵، آیه۳۲.    .
۳. سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، ۸۴۹ - ۹۱۱ق، الاتقان فی علوم القرآن، ج۳، ص۴۵.    
۴. زرکشی، محمد بن بهادر، ۷۴۵ - ۷۹۴ق، البرهان فی علوم القرآن (باحاشیه)، ج۳، ص۲۶۰.    
۵. خرمشاهی، بهاء الدین، ۱۳۲۴ -، دانش نامه قرآن وقرآن پژوهی، ج۱، ص۷۹۹.
۶. کمالی دزفولی، علی، ۱۲۹۲ -، قرآن ثقل اکبر، ص۳۲۹.



فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «غلبه و کثرت».    




جعبه ابزار