غرامت (تاوان) از غُرم به معنای دین ، عبارت است از آنچه بابت جبران خسارت داده می‌شود. به مدیون و بدهکار «غریم» گویند. واژه غریم بر طلبکار نیزاطلاق می‌شود.
لیکن در کلمات فقها غرامت در مطلق جبران خسارت به کار رفته است؛ خواه سبب آن خیانت یا جنایت باشد یا چیزی دیگر. از احکام آن در بسیاری از ابواب فقهی؛ اعم از عبادات ، عقود و احکام سخن گفته‌اند.
در موارد ثبوت ضمان ، غرامت ثابت است. بنابر این، هر عملِ ضمان آوری موجب ثبوت غرامت بر انجام دهنده آن می‌شود؛ خواه سبب ضماناختیاری باشد، مانند عقد ضمان و یا قهری، مانند اتلاف مال دیگری و یا کوتاهی در رساندن حقوق شرعی، همچون زکات و خمس به مستحقان آن و در نتیجه از بین رفتن آن، و یا جنایت و آسیب رساندن به دیگری، یا کوتاهی در حفظ امانت و یا خیانت در امانت ، مانند کسی که در مال امانی تصرف بیجا کرده است.
