عکف (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عَکف (به فتح عین) و
عُكُوف (به ضم عین و کاف) از
واژگان نهج البلاغه به معنای ملازمت با تعظیم است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در نامه به
قثم بن عباس و ... از این واژه استفاده نموده است.
عَکف و
عُكُوف به معنای ملازمت با تعظیم آمده است. «العُكُوفُ: الإقبال على الشيء وملازمته على سبيل التّعظيم له»
به معنای حبس و منع نیز آید.
امام (صلوات‌الله‌علیه) در نامه به قثم بن عباس فرماندار
مکّه می‌نویسد:
«وَمُرْ أَهْلَ مَكَّةَ أَلاَّ يَأْخُذُوا مِنْ سَاكِن أَجْراً، فَإِنَّ اللهَ سُبْحَانَهُ يَقُولُ: (سَوَاءً الْعَاكِفُ فِيهِ وَالْبَادِ) فَالْعَاكِفُ: الْمُقيِمُ بِهِ، وَالْبَادِي: الَّذِي يَحُجُّ إِلَيْهِ مِنْ غَيْرِ أَهْلِهِ.» یعنی اهل مکّه را امر کن از کسانی که در خانه آنها ساکن می‌شوند اجاره‌ای نگیرند زیرا
خداوند فرموده: ملازم و ماندگار در
مکّه و کسی که از دور می‌آید در آن یکی است، عاکف آن است در آنجا مقیم است و بادی آن است که از غیر اهل مکّه به آنجا می‌آید.
(شرح‌های نامه:
) پس عاکف به معنای مقیم و ملازم است.
و در شكايت از اهل زمان خويش فرموده است:
«أَهْلُهُ مُعْتَكِفُونَ عَلَى الْعِصْيَانِ، مُصْطَلِحُونَ عَلَى الاِْدْهَانِ» «اهل زمان شما بر
گناه ملازم و بر سازش‌كارى گردن نهند.»
(شرح‌های خطبه:
)
این ماده سه بار در
نهج البلاغه آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «عکف»، ج۲، ص۷۴۰.
