• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

عَکْف (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





عَکْف (به فتح عین) و عُكُوف (به ضم عین و کاف) از واژگان نهج البلاغه به معنای ملازمت با تعظیم است. حضرت علی (علیه‌السلام) در نامه به قثم بن عباس و ... از این واژه استفاده نموده است.



عَکْف و عُكُوف به معنای ملازمت با تعظیم آمده است. «العُكُوفُ: الإقبال على الشيء وملازمته على سبيل التّعظيم له» به معنای حبس و منع نیز آید.


امام (صلوات‌الله‌علیه) در نامه به قثم بن عباس فرماندار مکّه می‌نویسد: «وَمُرْ أَهْلَ مَكَّةَ أَلاَّ يَأْخُذُوا مِنْ سَاكِن أَجْراً، فَإِنَّ اللهَ سُبْحَانَهُ يَقُولُ: (سَوَاءً الْعَاكِفُ فِيهِ وَالْبَادِ) فَالْعَاكِفُ: الْمُقيِمُ بِهِ، وَالْبَادِي: الَّذِي يَحُجُّ إِلَيْهِ مِنْ غَيْرِ أَهْلِهِ.» یعنی اهل مکّه را امر کن از کسانی که در خانه آنها ساکن می‌شوند اجاره‌ای نگیرند زیرا خداوند فرموده: ملازم و ماندگار در مکّه و کسی که از دور می‌آید در آن یکی است، عاکف آن است در آنجا مقیم است و بادی آن است که از غیر اهل مکّه به آنجا می‌آید. (شرح‌های نامه: ) پس عاکف به معنای مقیم و ملازم است.
و در شكايت از اهل زمان خويش فرموده است: «أَهْلُهُ مُعْتَكِفُونَ عَلَى الْعِصْيَانِ، مُصْطَلِحُونَ عَلَى الاِْدْهَانِ» «اهل زمان شما بر گناه ملازم و بر سازش‌كارى گردن نهند.» (شرح‌های خطبه: )


این ماده سه بار در نهج البلاغه آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۷۴۰.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۱، ص۵۷۹.    
۳. فراهیدی، خلیل بن احمد، العین، ج۱، ص۲۰۵.    
۴. فیروز آبادی، مجد الدین، قاموس المحیط، ج۱، ص۸۳۹.    
۵. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۷۵۴، نامه ۶۷.    
۶. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۳، ص۱۴۰، نامه ۶۷.    
۷. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۵۸، نامه ۶۷.    
۸. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۱۷.    
۹. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۳۶۳.    
۱۰. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۳۶۴.    
۱۱. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۱، ص۳۱۶.    
۱۲. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۰، ص۳۸۷.    
۱۳. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۸، ص۳۳.    
۱۴. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۵۶۹، خطبه ۲۳۲.    
۱۵. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۲، ص۲۵۴، خطبه ۲۲۸.    
۱۶. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۵۴، خطبه ۲۳۳.    
۱۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۵۵.    
۱۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۲۰۹.    
۱۹. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۲۱۱.    
۲۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۸، ص۵۳۲.    
۲۱. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۵، ص۴۰.    
۲۲. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۳، ص۱۲.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «عکف»، ج۲، ص۷۴۰.    






جعبه ابزار