عِشار (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عِشار:
(وَ إِذَا الْعِشارُ عُطِّلَتْ) «عِشار» از مادّه
«عَشْر» جمع
«عشراء» در اصل به معناى شتر مادّه باردارى است كه ده ماه بر حمل او گذشته، و در آستانه آوردن بچه است،
يعنى چيزى نمى‌گذرد كه شتر ديگرى از او متولد مى‌شود، و شير فراوان در پستان او ظاهر مى‌گردد. در آن روز كه اين
آیات نازل گشت، چنين شترى باارزش‌ترين اموال عرب محسوب مى‌شد.
مرحوم «
طبرسی» در «
مجمع البیان» نقل مى‌كند كه بعضى
«عِشار» را به معناى «ابرها» گرفته‌اند.
ولى مى‌افزايد: «بعضى گفته‌اند تفسير عشار به ابرها چيزى است كه در لغت عرب شناخته نشده». اما، با توجّه به مطلبى كه «
طریحی» در «
مجمع البحرین» آورده كه «عِشار» در اصل، به معناى شتران باردار است،
و سپس به هر باردارى گفته شده، ممكن است اطلاق آن بر «ابرها» نيز به خاطر آن باشد كه آنها نيز غالباً باردارند، هر چند ابرهايى كه در آستانه قيامت در صفحه آسمان ظاهر مى‌شوند باردار نيستند (دقت كنيد).
بعضى نيز، «عشار» را به معناى خانه‌ها يا زمين‌هاى
زراعتى تفسير كرده‌اند كه در آستانه
قیامت تعطيل مى‌گردد، و از ساكنان و
زراعت خالى مى‌شود. ولى، تفسير اول از همه معروف‌تر است.
(وَ إِذَا الْعِشَارُ عُطِّلَتْ) (و با ارزش‌ترين اموال به دست فراموشى سپرده شود.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: بعضى
گفته‌اند: عشار جمع عشراء است هم چنان كه نفاس جمع نفساء- زن زائو- است، و عشراء به معناى ماده شتر حامله‌اى است كه ده ماه از حملش گذشته باشد، و هم چنان عشرائش مى‌نامند تا وقتى كه بچه‌اش را بزايد، و چه بسا كه بعد از زائيدن هم آن را عشراء بخوانند، چون چنين شترى از نفيس‌ترين اموال عرب به شمار مى‌رود، و معناى تعطيل شدن عشراء اين است كه در آن روز عرب چنين مال نفيسى را رها مى‌كند، و هيچ چوپان و دشتبانى كه آن را حفظ كند بر آن نمى‌گمارد، و گويا در اين جمله اشاره‌اى به طور كنايه به اين معنا باشد كه همين اموال نفيسى كه مردم در دنيا بر سر آن پنجه به روى هم مى‌كشند، آن روز بى‌صاحب مى‌ماند، كسى نيست كه از آنها استفاده كند، براى اينكه مردم آن روز آن قدر به خود مشغولند كه از هيچ چيز ديگرى ياد نمى‌كنند.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، بر گرفته از مقاله «عِشار»، ص۳۸۲.
