• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

عِب‌ْء (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





عِب‌ْء (به عین کسر) از واژگان نهج البلاغه به معنای ثقل و سنگینی و آماده کردن است. حضرت علی (علیه‌السلام) درباره انسان و در مقام موعظه و ... از این واژه استفاده نموده است.



عِب‌ء به معنای ثقل و سنگینی و آماده کردن آمده است.


امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره انسان فرموده است: «وَيَتَذَكَّرُ أَمْوَالاً جَمَعَهَا، أَغْمَضَ فِي مَطَالِبِهَا و... وَأَشْرَفَ عَلَى فِرَاقِهَا و... فَيَكُونُ الْمَهْنَأُ لِغَيْرِهِ، وَالْعِبءُ عَلَى ظَهْرِهِ.» (به ياد ثروت‌هايى كه جمع كرده مى‌افتد؛ همان ثروتى كه در جمع آورى آن چشم‌ها را به هم گذارده و از حلال و حرام و مشكوک، گرفته و گناه جمع‌آورى آنها همراه اوست، هنگام جدايى از آنها فرا رسيده، براى وارثان به جاى مى‌ماند، از آن متنعّم مى‌شوند و از آن بهره مى‌گيرند، راحتى آن براى ديگران و سنگينى گناهش بر دوش اوست.) (شرح‌های خطبه: )
عب‌ء به معنای وصف (ثقیل) نیز آید چنان‌که فرموده است: «مِنَ الْعِبْءِ الْـمَحْمُولِ عَلَيْهَا» «از چیز ثقیلی که بر آن حمل شده است.» (شرح‌های خطبه: )
جمع آن اعباء، به معانی اثقال است، در مقام موعظه فرموده است: «وَتَدَبَّرُوا أَحْوَالَ الْمَاضِينَ مِنَ الْمُؤمِنِينَ قَبْلَكُمْ، كَيْفَ كَانُوا فِي حَالِ التـَّمحِيصِ وَالْبَلاَءِ؟ أَلَمْ يَكُونُوا أَثْقَلَ الْخَلاَئِقِ أَعْبَاءً، وَأَجْهَدَ الْعِبَادِ بَلاَءً» (در شرح حال مؤمنان پيشين تدبّر كنيد كه در حال آزمایش و امتحان چگونه بودند! آيا بيش از همه، مشكلات بر دوش آنان نبود؟ و آيا بيش از همه مردم در شدّت و زحمت نبودند؟ و آيا از همه جهانيان در تنگناى بيشترى قرار نداشتند؟) (شرح‌های خطبه: ) یعنی آیا آنها سنگین‌ترین مردم از جهت امتحان‌ها نبودند؟
«اعباء» ظاهرا امتحان‌های سنگین بنی اسرائیل است.
و نیز: «وَالاَْرْوَاحُ مُرْتَهَنَةً بِثِقَلِ أَعْبَائِهَا» ( ارواح، گروگان مسئوليّت اعمال خويشند.) (شرح‌های خطبه: )


این ماده چهار بار در نهج البلاغه آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۶۹۴.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۱، ص۲۸۱.    
۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۲۴۷، خطبه ۱۰۸.    
۴. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۲، ص، خطبه ۱۰۷.    
۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۶۰، خطبه ۱۰۹.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۳۷.    
۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۰۵.    
۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۱۰.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۴، ص۵۸۷.    
۱۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۷، ص۳۳۵.    
۱۱. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۷، ص۲۰۱.    
۱۲. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۲۰۱، خطبه ۹۰.    
۱۳. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۲، ص۱۷۶، خطبه ۸۹.    
۱۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص، خطبه ۹۱.    
۱۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۹۱.    
۱۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۷۷۱.    
۱۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۷۷۷.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۴، ص۱۵۵.    
۱۹. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۷، ص۱۴.    
۲۰. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۶، ص۴۳۸.    
۲۱. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۴۶۷، خطبه ۱۹۲.    
۲۲. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۲، ص، خطبه ۱۹۰.    
۲۳. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص، خطبه ۱۹۲.    
۲۴. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۶۱.    
۲۵. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۴۹۰.    
۲۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۴۹۹.    
۲۷. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۷، ص۴۵۸.    
۲۸. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج، ص.    
۲۹. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۳، ص۱۶۹.    
۳۰. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص، خطبه ۸۲.    
۳۱. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۲، ص، خطبه ۸۱.    
۳۲. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص، خطبه ۸۳.    
۳۳. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۵۵.    
۳۴. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۵۳۳.    
۳۵. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۵۳۸.    
۳۶. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۳، ص۳۹۵.    
۳۷. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۵، ص۴۰۸.    
۳۸. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۶، ص۲۶۰.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «عب‌ء»، ج۲، ص۶۹۴.    






جعبه ابزار