• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

عُنُق (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





عُنُق (به ضم عین و نون) از واژگان نهج البلاغه به معنای گردن و محلّ اتصال سر به بدن است. حضرت علی (علیه‌السلام) در نامه به اشعث بن قیس و ... از این واژه استفاده نموده است.



عُنُق به معنای گردن آمده است. در اقرب الموارد گوید: عنق محلّ اتصال سر به بدن است. مذکر و مؤنث هر دو آید، مذکّر بودن اکثر است، جمع آن «اعناق» می‌باشد، از تعهد و امثال آن با «عنق» یعنی گردن گرفتن تعبیر آید.


امام (صلوات‌الله‌علیه) به اشعث بن قیس که حاکم آذربایجان بود می‌نویسد: «وَإِنَّ عَمَلَكَ لَيْسَ لَكَ بِطُعْمَة، وَلكِنَّهُ فِي عُنُقِكَ أَمَانةٌ» «کارت که بر عهده توست برای تو نان و خورش نیست بلکه آن در گردن تو امانت است.» (شرح‌های نامه: )
درباره عذاب گناه‌کاران فرموده است: «وَأَمَّا أَهْلُ الْمَعْصِيَةِ فَأَنْزَلَهُمْ شَرَّ دَار، وَغَلَّ الاَْيْدِيَ إِلَى الاَْعْنَاقِ، وَقَرَنَ النَّوَاصِيَ بِالاَْقْدَامِ» (و امّا گناه‌كاران را در بدترين منزلگاه جاى دهد و دست آنها را با غل و زنجیر به گردنشان مى‌بندد.) (شرح‌های خطبه: )


این ماده چهارده بار در نهج البلاغه آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۷۵۸.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۵، ص۲۱۹.    
۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۵۸۷، نامه ۵.    
۴. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۳، ص۷، نامه ۵.    
۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۶۶، نامه ۵.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۷۱.    
۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۵۹۴.    
۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۵۹۵.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۹، ص۷۰.    
۱۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۷، ص۱۸۵.    
۱۱. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۴، ص۳۳.    
۱۲. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۲۴۹، خطبه ۱۰۸.    
۱۳. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۱، ص۲۱۳، خطبه ۱۰۷.    
۱۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۶۲، خطبه ۱۰۹.    
۱۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۳۹.    
۱۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۱۶.    
۱۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۲۰.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۴، ص۶۰۲.    
۱۹. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۷، ص۳۶۴.    
۲۰. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۷، ص۲۰۲.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «عنق»، ج۲، ص۷۵۸.    






جعبه ابزار