• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

عُقْم (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





عُقْم (به ضم عین و سکون قاف) و اِعْتِقام (به کسر الف و تاء) از واژگان نهج البلاغه به معنای تردّد و نیز به معنای کندن چاهی که چون به آب نزدیک شود آن را کوچک می‌کنند. حضرت علی (علیه‌السلام) درباره خلقت آسمان و زمین از این واژه استفاده نموده است.



اِعْتِقام را تردّد معنای کرده‌اند و نیز به معنای کندن چاهی که چون به آب نزدیک شود آن را کوچک می‌کنند.


امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره خلقت آسمانها و زمین فرموده است: «ثُمَّ أَنْشَأَ سُبْحَانَهُ رِيحاً اعْتَقَمَ مَهَبَّهَا، وَأَدَامَ مُرَبَّهَا... فَأَمَرَها بِتَصْفِيقِ المَاءِ الزَّخَّارِ» یعنی خداوند سبحان سپس بادی آفرید که وزیدن آن را نازا کرد و ملازمت آن را دائمی فرمود. و آن باد را به برگرداندن آب متراکم امر کرد. (شرح‌های خطبه: ) ولی شرّاح «نهج البلاغه» آن را به معنای عقیم و نازا کردن گفته‌اند.


این ماده یک بار در نهج البلاغه آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۷۳۹.    
۲. المحکم والمحیط الاعظم، ابن سیده، ج۱، ص۲۵۲.    
۳. زبیدی، مرتضی، تاج العروس، ج۱۷، ص۴۹۲.    
۴. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص، خطبه ۱.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۱، ص۱۱، خطبه ۱.    
۶. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص، خطبه ۱.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۵.    
۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۲۸۹.    
۹. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۲۹۹.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱، ص۱۳۸.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱، ص۳۷۴.    
۱۲. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱، ص۸۸.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «اعتقام»، ج۲، ص۷۳۹.    






جعبه ابزار