عُرْضَه (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عُرْضَه (به ضم عین و سکون راء و فتح ضاد) از
واژگان قرآن کریم به معنای در معرض واقع شدن است.
عُرْضَه به معنای در معرض واقع شدن است.
(وَ لا تَجْعَلُوا اللَّهَ عُرْضَةً لِاَیْمانِکُمْ اَنْ تَبَرُّوا وَ تَتَّقُوا وَ تُصْلِحُوا بَیْنَ النَّاسِ..) «
خدا را معرض سوگندهای خویش قرار ندهید سوگندهائی که یاد کرده‌اید تا نیکی و
تقوی و اصلاح بین الناس نکنید، زیرا خدا دوست ندارد نام او وسیله امتناع از نیکی باشد.»
عرضه آن است که در معرض چیزی واقع شود، مثل: «الْمَرْاَةُ عُرْضَةٌ لِلنِّکَاحِ- الدَّابَّةُ عُرْضَةٌ لِلسَّفَرِ- الْغِذَاءُ عُرْضَةٌ لِلْاَکْلِ.»
راغب اصفهانی گفته است: «الْعُرْضَةُ ما یُجْعل مَعْرَضاً للشّی‌ء.»
ظاهرا مراد از آن در آیه این است که خدا را معرض و مورد قسم قرار بدهند در عدم انجام کارهای نیک.
در
تفسیر عیاشی از
امام باقر و
امام صادق (علیهما‌السّلام) درباره آیه نقل شده... آن این است که کسی
سوگند یاد می‌کند تا با برادرش سخن نگوید و نظیر آن یا با مادرش تکلم نکند.
«قَالَ: یُعْنَی الرَّجُلُ یَحْلِفُ اَنْ لَا یُکَلِّمَ اَخَاهُ وَ مَا اَشْبَهَ ذَلِکَ او لَا یُکَلِّمَ امه.»در حدیث دیگر در
مجمع البیان و تفسیر عیّاشی از
ایّوب خزّاز از امام صادق (علیه‌السّلام) نقل شده می‌فرمود: به خدا قسم یاد نکنید، نه راست و نه
دروغ که خدا فرماید «وَ لا تَجْعَلُوا اللَّهَ عُرْضَةً لِاَیْمانِکُمْ» و چون مردی از مردی درباره اصلاح استمداد کند که میان او و شخص دیگر سازش دهد، نگوید: من
قسم یاد کرده‌ام که اینکار نکنم آن است قول خدا «وَ لا تَجْعَلُوا اللَّهَ عُرْضَةً لِاَیْمانِکُمْ اَنْ تَبَرُّوا وَ تَتَّقُوا وَ تُصْلِحُوا بَیْنَ النَّاسِ.»
روایت دوم مفید دو مطلب است یکی نهی از مطلق قسم، دیگری نهی از قسم خوردن که کار نیک نکند.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «عُرْضَه»، ج۴، ص۳۲۵-۳۲۶.
