• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

عَنْ (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





عَنْ (به فتح عین و سکون نون) یکی از واژگان قرآن کریم و حرف جر است. اهل لغت براى عَنْ نُه معنى نقل كرده‌اند که از آن جمله می‌توان: به معنای تجاوز و تعلیل و بدل اشاره کرد.



عَنْ حرف جرّ است. اهل لغت براى آن ۹ معنى نقل كرده‌اند.


در این بخش برخی از کاردبرهای عَنْ ذکر می‌شود:

۲.۱ - تجاوز

مشهورترين آنها تجاوز است مثل: «سافَرْتُ‌ عَنِ‌ الْبَلَدِ» و «رَمَيْتُ‌ عَنِ‌ الْقَوْسِ» كه دلالت به گذشتن سفر از بلد و تير از كمان را دارد.

۲.۲ - تعليل

از جمله به معنى علّت آيد؛ در آیه‌: (وَ ما كانَ اسْتِغْفارُ إِبْراهيمَ لِأَبيهِ إِلاّ عَن مَّوْعِدَةٍ وَعَدَها إِيّاهُ) استغفار ابراهيم براى پدرش (سرپرستش كه در آن زمان، عمويش آزر بود)، فقط به خاطر وعده‌اى بود كه به او داده بود. ( تا وى را به سوى ایمان جذب كند))
در آيه‌: (إِنّی أَحْبَبْتُ حُبَّ الْخَيْرِ عَن ذِكْرِ رَبّی حَتَّى تَوارَتْ بِالْحِجابِ) («من اين اسبان را به خاطر پروردگارم دوست دارم و مى‌خواهم از آنها در جهاد استفاده كنم.» او به آنها نگاه مى‌كرد تا از ديدگانش پنهان شدند.) كه در «حبب» گذشت احتمال داده شد كه «عن» براى تعليل است.

۲.۳ - بدل

از جمله به معنى بدل آيد؛ در آيه‌: (وَ اتَّقُواْ يَوْمًا لاّ تَجْزی نَفْسٌ عَن نَّفْسٍ شَيْئًا) (و از روزى بترسيد كه كسى مجازات ديگرى را نمى‌پذيرد.) گفته‌اند «عن» به معنى بدل و عوض است ولى ظاهرا به معنى تجاوز و «تَجْزی» به معنى کفایت است.
برای بقيه معانى به کتاب‌های لغت رجوع شود.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۵، ص۵۴.    
۲. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ص۵۸۹.    
۳. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ج۶، ص۲۸۵.    
۴. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیه و الشوارد، ج۳، ص۶۵۰.    
۵. توبه/سوره۹، آیه۱۱۴.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲۰۵.    
۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۹، ص۳۹۷.    
۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۹، ص۵۴۰.    
۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۵، ص۱۱۶.    
۱۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۱، ص۲۲۱.    
۱۱. فیروزآبادی، مجدالدین، قاموس المحیط، ج۴، ص۲۵۰.    
۱۲. شرتونی، سعید، اقرب الموراد فی فصح العربیه و الشوارد، ج۳، ص۶۵۰.    
۱۳. ص/سوره۳۸، آیه۳۲.    
۱۴. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۴۵۵.    
۱۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۷، ص۲۰۳.    
۱۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۷، ص۳۰۸.    
۱۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۸، ص۷۴۰.    
۱۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۱، ص۱۰۰.    
۱۹. بقره/سوره۲، آیه۴۸.    
۲۰. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۷.    
۲۱. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱، ص۱۵۴.    
۲۲. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱، ص۲۳۳.    
۲۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱، ص۲۲۳.    
۲۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱، ص۱۶۳.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «عن»، ج۵، ص۵۴.    






جعبه ابزار