عَنَت (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عَنَت (به فتح عین و نون) از
واژگان نهج البلاغه به معنای
مشقّت، سختی و
فساد است. این واژه دارای مشتقاتی است که در
نهج البلاغه به‌کار رفته است، مانند:
تَّعَنُّت (به فتح تاء و عین و ضم نون) به معنای
اذیت کردن و
ذلّت و مشقّت کسی را خواستن.
حضرت علی (علیه‌السلام) در جواب به سائلی که از مشکلی سئوال می‌کرد از این واژه استفاده نموده است.
عَنَت (بر وزن شرف) به معنای مشقّت و سختی آمده است. «عَنَتَ الرَّجُلُ يَعْنَتُ عَنَتاً» یعنی بر او مشقت وارد شد.
به معنای
فساد نیز آید. «تَّعَنُّت» یعنی اذیت کردن و
ذلّت و مشقّت کسی را خواستن.
امام (صلوات‌الله‌علیه) در
حکمت ۳۲۰ به سائلی که از مشکلی سئوال می‌کرد فرمود:
«سَل تَفَقُّهاً وَلاَ تَسْأَلْ تَعَنُّتاً، فَإِنَّ الْجَاهِلَ الْمُتَعَلِّمَ شَبِيهٌ بِالْعَالِمِ، وَإِنَّ الْعَالِمَ الْمُتَعَسِّفَ شَبِيهٌ بِالْجَاهِلِ الْمُتَعَنِّتِ.» یعنی برای دانستن بپرس نه برای به زحمت انداختن و مغلوب کردن، چون
نادان متعلم مانند
عالم است و دانای برون از انصاف مانند
جهل آزار کننده است.
(شرح‌های حکمت:
)
این ماده چهار بار در
نهج البلاغه آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «عنت»، ج۲، ص۷۵۷.
