• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

عَنَت (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





عَنَت (به فتح عین و نون) از واژگان نهج البلاغه به معنای مشقّت، سختی و فساد است. این واژه دارای مشتقاتی است که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، مانند: تَّعَنُّت (به فتح تاء و عین و ضم نون) به معنای اذیت کردن و ذلّت و مشقّت کسی را خواستن. حضرت علی (علیه‌السلام) در جواب به سائلی که از مشکلی سئوال می‌کرد از این واژه استفاده نموده است.



عَنَت (بر وزن شرف) به معنای مشقّت و سختی آمده است. «عَنَتَ‌ الرَّجُلُ‌ يَعْنَتُ‌ عَنَتاً» یعنی بر او مشقت وارد شد. به معنای فساد نیز آید. «تَّعَنُّت» یعنی اذیت کردن و ذلّت و مشقّت کسی را خواستن.


امام (صلوات‌الله‌علیه) در حکمت ۳۲۰ به سائلی که از مشکلی سئوال می‌کرد فرمود: «سَل تَفَقُّهاً وَلاَ تَسْأَلْ تَعَنُّتاً، فَإِنَّ الْجَاهِلَ الْمُتَعَلِّمَ شَبِيهٌ بِالْعَالِمِ، وَإِنَّ الْعَالِمَ الْمُتَعَسِّفَ شَبِيهٌ بِالْجَاهِلِ الْمُتَعَنِّتِ.» یعنی برای دانستن بپرس نه برای به زحمت‌ انداختن و مغلوب کردن، چون نادان متعلم مانند عالم است و دانای برون از انصاف مانند جهل آزار کننده است. (شرح‌های حکمت: )


این ماده چهار بار در نهج البلاغه آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۷۵۷.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۲، ص۲۱۱.    
۳. طبرسی، مجمع البیان، ج۲، ص۳۷۲.    
۴. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۸۵۴، حکمت ۳۱۱.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۳، ص۲۲۹، حکمت ۳۲۰.    
۶. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۵۳۱، حکمت ۳۲۰.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۸۱۷.    
۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۸۱.    
۹. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۸۱.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۴، ص۵۹۵.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۱، ص۴۰۷.    
۱۲. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۹، ص۲۳۲.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «عنت»، ج۲، ص۷۵۷.    






جعبه ابزار