عَلَق (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عَلَق (به فتح عین ولام) از
واژگان نهج البلاغه به معنای خون غلیظ، فرو رفتن مثل فرو رفتن خار، دوست داشتن،
محبّت و چسبیدن و ... و
عِلق (به کسر عین) به معنای شی‌ء نفیس است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در مورد نعمت‌هاى خداوند و
محبت دنیا و ... از این واژه استفاده نموده است.
عَلَق و
عِلق به معنای خون غلیظ، فرو رفتن مثل فرو رفتن خار، دوست داشتن، محبّت و چسبیدن و ... آمده است.
امام (صلوات‌الله‌علیه) در
حکمت ۱۰۳ فرموده است:
«لَقَدْ عُلِّقَ بِنِيَاطِ هذَا الاِْنْسَانِ بَضْعَةٌ هِيَ أَعْجَبُ مَا فِيهِ: وَذلِكَ الْقَلْبُ» «به
رگ این انسان تکّه‌ای بسته شده که عجیب‌ترین چیزی است در
انسان و آن
قلب اوست.»
(شرح‌های حکمت:
)
در مورد نعمت‌هاى خداوند فرموده است:
«وَعَلَقَةً مِحَاقاً» ( او را در تاريكي‌هاى
رحم و غلاف‌هاى تو در توى (شكم مادر) آفريد.)
(شرح‌های خطبه:
) راجع به
خلقت انسان است.
در مورد محبت‌های دنیا فرموده است:
«فَقَطِّعُوا عَلاَئِقَ الدُّنْيَا وَاسْتَظْهِرُوا بِزَادِ التَّقْوَى.» (علايق و وابستگي‌هاى
دنیا را از خويش كم كنيد و كمر خويش را با توشه
تقوا محكم ببنديد!)
(شرح‌های خطبه:
)
«عِلق» (به کسر اوّل) شی‌ء نفیس، جمع آن اعلاق است،
امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره دنیا فرموده است:
«وَأَمْوَالَهَا مَحْرُوبةٌ، وَأَعْلاَقَهَا مَسْلُوبَةٌ.» (
اموال و ثروتش (بزودى)
يغماى غارتگران، متاع گران‌قيمتش
غنیمت دزدان خواهد بود.)
(شرح‌های خطبه:
)
به
ابو موسی اشعری می‌نویسد:
«فإنِّي أُدَاوِي مِنْهُمْ قَرْحاً أَخَافُ أَنْ يَكُونَ عَلَقاً وَلَيْسَ رَجُلٌ - فَاعْلَمْ - أَحْرَصَ عَلَى جَمَاعَةِ أُمَّةِ مُحَمَّد (صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّمَ) وَأُلْفَتِهَا مِنِّي» «من از مردم زخمی را معالجه می‌کنم که می‌ترسم خون بسته باشد، بدان به
اتحاد و
الفت امّت محمّد کسی از من حریص‌تر نیست.»
(شرح‌های نامه:
) خون بسته در زخم مداوایش مشکل است.
موارد زیادی از این ماده در
نهج البلاغه آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «علق»، ج۲، ص۷۴۲.
