عَصْم (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عَصْم (به فتح عین) از
واژگان نهج البلاغه به معنای امساک و حفظ است.
این واژه دارای مشتقاتی است که در
نهج البلاغه به‌کار رفته است، مانند:
• اِعْتِصام (به کسر الف و تاء) به معنای چنگ زدن
• و عِصمَت (به کسر عین و فتح میم) در اصل به معنای منع است و در اصطلاح ملکه اجتناب از معاصی با تمکن از آنهاست.
حضرت علی (علیه‌السلام) در
حکمت ۳۴۳ و ... از این واژه استفاده نموده است.
عَصْم به معنای امساک و حفظ آمده است.
اِعْتِصام به معنای چنگ زدن
آمده است.
عِصمَت عصمت در اصل به معنای منع است و در اصطلاح ملکه اجتناب از معاصی با تمکن از آنهاست.
مواردی که در «نهج‌البلاغه» به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:
امام (صلوات‌الله‌علیه) در حکمت ۳۴۳ فرموده است:
«وَالنَّاسُ مَنْقوُصُونَ مَدْخُولُونَ إِلاَّ مَنْ عَصَمَ الله.» «مردم همه ناقص و مریض القلب هستند مگر آن‌که
خدا حفظش کرده است.»
حضرت فرموده است:
«اعْتَصِمُوا بِالذِّمَمِ فِي أَوْتَادِهَا.» «یعنی چنگ بزنید در عهدها به ستون‌ها و میخ‌های
عهد.»
منظور از اوتاد مردان نجیب و اصیل هستند که به عهد خود وفا می‌کنند.
درباره گناهان ناممکن فرموده:
«مِنَ الْعِصْمَةِ تَعَذُّرُ الْمَعَاصِي.» «ناممکن بودن
گناهان از عصمت است.»
و آن سالبه بانتفاء موضوع می‌باشد.
این ماده بیشتر از ده بار در
نهج البلاغه آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «عصم»، ج۲، ص۷۲۳.
