• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

عَزّ (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





عَزّ (به فتح عین و زاء) و عِزَّت (به کسر عین) از واژگان نهج البلاغه به معنای توانائی و مقابل ذلّت است.
این واژه دارای مشتقاتی است که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، مانند:
تَعزیز (به فتح فتح تاء) به معنای تقویت
عَزیز (به فتح عین) از اسماء حسنی به معنای قادر و توانا است
حضرت علی (علیه‌السلام) درباره تقوی از این واژه استفاده نموده است.



عَزَز و عِزَّت به معنای توانائی و مقابل ذلّت آمده است. «عزّ الرجل عزّا و عزّة: ... قوی بعد ذلّة»
راغب گوید: عزّت حالتی است که از مغلوب بودن انسان مانع می‌شود.
تَعزیز به معنای تقویت و «عزّزناه» یعنی تقویت کردیم او را.
عَزیز از اسماء حسنی است به معنای قادر و توانا است.


یکی از موردی که در «نهج‌البلاغه» به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - تقوی - حکمت ۳۶۰

امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره تقوی فرموده است: «لا شَرَفَ أَعْلَى مِنَ الاِْسْلامِ، وَ لا عِزَّ أَعَزُّ مِنَ التَّقْوَى، وَ لا مَعْقِلَ أَحْصَنَ مِنَ الْوَرَعِ» «شرفی بالاتر از اسلام نیست، عزّتی عزیزتر از تقوی وجود ندارد، بند و نگهدارنده‌ای بهتر از پرهیزکاری نیست.»
موارد بی‌شماری از این ماده در نهج‌البلاغه آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۷۱۵.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج،۴ ص۲۶.    
۳. راغب اصفهانی، المفردات فی غریب القرآن-دار القلم، ج، ص۵۶۳.    
۴. شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ج۳، ص۵۳۸.    
۵. شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ج۳، ص۵۳۹.    
۶. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۳۶۸، حکمت ۳۶۰.    
۷. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۲، ص، حکمت ۳۷۱.    
۸. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۵۴۰، حکمت ۳۷۱.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۸۲۹.    
۱۰. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۷۱۹.    
۱۱. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۷۲۰.    
۱۲. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۵، ص۸۶.    
۱۳. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۱، ص۴۵۷.    
۱۴. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۹، ص۳۰۱.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «عز»، ج۲، ص۷۱۵.    






جعبه ابزار