• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

عموم استغراقی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


شمول حکم نسبت به همه افراد موضوع به طور مستقل را عموم استغراقی گویند.


عموم استغراقی، عمومی است که در آن حکم بر تک تک افراد موضوع به طور جداگانه بار می‌گردد؛ یعنی حکمی که به چنین مفهوم عامی تعلق می‌گیرد، در ظاهر یکی است، اما در واقع به تعداد افراد موضوع انحلال پیدا می‌کند.
در کتاب «اصول الفقه» آمده است:
«العموم الاستغراقی و هو ان یکون الحکم شاملا لکل فرد فرد فیکون کل فرد موضوعا للحکم و لکل حکم متعلق بفرد فی الموضوع عصیان خاص، نحو اکرم کل عالم».
[۱] اصول الفقه، مظفر، محمد رضا، ج۱، ص۱۳۹.    

برای مثال، در جایی که مولا می‌گوید: «تمامی علما را اکرام کن»، اگر تعداد علما بیست نفر باشد و نوزده نفر اکرام شوند، به تعداد نوزده اکرام، امر، امتثال شده و به اندازه یک نفر که اکرام نشده، معصیت شده است.

فرق عموم استغراقی و عام استغراقی این است که اصطلاح عموم بیشتر در مفهوم و معنای شامل و فراگیر استعمال می‌شود و عام بیشتر در لفظ عام به کار برده می‌شود.

عموم استغراقی، مقابل عموم بدلی و عموم مجموعی می‌باشد که در هر سه آنها، عمومیت به حسب افراد است، اما چگونگی شمول آنها بر افراد و تعلق حکم به آنها تفاوت دارد.
[۲] سیری کامل در اصول فقه، فاضل لنکرانی، محمد، ج۸، ص(۱۳۳-۱۳۲).
[۳] محاضرات فی اصول الفقه، خویی، ابوالقاسم، ج۵، ص۱۵۱.    
[۴] اجود التقریرات، نائینی، محمد حسین، ج۲، ص۴۳۹.    
[۵] المحکم فی اصول الفقه، حکیم، محمد سعید، ج۲، ص۳۶۶.    
[۶] تهذیب الاصول، سبزواری، عبدالاعلی، ج۱، ص۱۲۳.
[۷] دروس فی علم الاصول، صدر، محمد باقر، ج۲، ص۱۰۵.    
[۸] مبادی فقه و اصول، فیض، علیرضا، ص۲۱۹.
[۹] مناهج الوصول الی علم الاصول، خمینی، روح الله، ج۲، ص۲۳۴.    
[۱۰] تهذیب الاصول، خمینی، روح الله، ج۱، ص۴۶۳.    
[۱۱] انوار الاصول، مکارم شیرازی، ناصر، ج۲، ص۸۸.    
[۱۲] نهایة الافکار، عراقی، ضیاء الدین، ج۱، ۲، ص۵۰۵.    
[۱۳] مفاتیح الاصول، مجاهد، محمد بن علی، ص۱۹۴.    
[۱۴] شرح اصول فقه، محمدی، علی، ج۱، ص۳۰۴.



۱. ↑ اصول الفقه، مظفر، محمد رضا، ج۱، ص۱۳۹.    
۲. ↑ سیری کامل در اصول فقه، فاضل لنکرانی، محمد، ج۸، ص(۱۳۳-۱۳۲).
۳. ↑ محاضرات فی اصول الفقه، خویی، ابوالقاسم، ج۵، ص۱۵۱.    
۴. ↑ اجود التقریرات، نائینی، محمد حسین، ج۲، ص۴۳۹.    
۵. ↑ المحکم فی اصول الفقه، حکیم، محمد سعید، ج۲، ص۳۶۶.    
۶. ↑ تهذیب الاصول، سبزواری، عبدالاعلی، ج۱، ص۱۲۳.
۷. ↑ دروس فی علم الاصول، صدر، محمد باقر، ج۲، ص۱۰۵.    
۸. ↑ مبادی فقه و اصول، فیض، علیرضا، ص۲۱۹.
۹. ↑ مناهج الوصول الی علم الاصول، خمینی، روح الله، ج۲، ص۲۳۴.    
۱۰. ↑ تهذیب الاصول، خمینی، روح الله، ج۱، ص۴۶۳.    
۱۱. ↑ انوار الاصول، مکارم شیرازی، ناصر، ج۲، ص۸۸.    
۱۲. ↑ نهایة الافکار، عراقی، ضیاء الدین، ج۱، ۲، ص۵۰۵.    
۱۳. ↑ مفاتیح الاصول، مجاهد، محمد بن علی، ص۱۹۴.    
۱۴. ↑ شرح اصول فقه، محمدی، علی، ج۱، ص۳۰۴.


فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۵۹۰، برگرفته از مقاله «عموم استغراقی».    




جعبه ابزار