عمر بن عبدالعزیز آلبرهان
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عمر بن عبدالعزیز، از عالمان و فقیهان مشهور
آل برهان میباشد؛ این
خاندان، خاندانی روحانی و سیاسی در
ماوراءالنهر و
بخارا در
سده ۶ و ۷ق/۱۲ و ۱۳م بوده است.
عمر بن عبدالعزیز: (مقـ ۵۳۶ق/۱۱۴۲م)،
فقیه، محقق، منطقی و پیشوای
دینی، مشهور به «
حسام
الدین عمر
شهید» بود و پس از
پدر جانشین وی شد و ضمن احراز مقام فقاهت و
فتوا،
حاکم بخارا گردید. عمر از عالمان و فقیهان مشهور
آل برهان است، او را از دانشمندان بزرگ این خاندان شمرده و گفتهاند که در
علم منطق نیز مهارت داشته و آثاری در این زمینه از خود به جای گذاشته است. در زمان او حادثه بزرگی در
ماوراءالنهر و
ترکستان روی داد و ان حمله قراختاییان از سوی چین به
سمرقند و بخارا بود. در جنگ میان سلطان سنجر و گورخان ختایی، معروف به جنگ قَطَوان، عمر بن عبدالعزیز کشته شد، از اینرو او را «
حسام
الدین شهید» گویند. پس از استیلای قراختاییان، آل برهان با تسلیم شدن در برابر حاکمان جدید و قبول باجگذاری آنان، همچنان بر مسند قدرت روحانی و سیاسی باقی ماندند. قراختاییان از اینان به عنوان نمایندگی خود استفاده میکردند.
دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «آل برهان»، ج۱، ص۳۸۳.