عمامه
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عِمامه،
پارچه به نسبت درازی که به دور
سر می‌پیچند.
از احکام مرتبط با آن در باب‌های
طهارت ،
صلات ،
جهاد ،
ظهار و
ارث سخن گفته‌اند.
بر سر نهادن عمامه در آغاز
سفر ؛ هنگام رفتن پی حاجت، برای
نماز جمعه و
نماز عید ، بر
خطیب نماز جمعه و
عید و هنگام خروج از
حمام ،
مستحب است. آیا بر سر نهادن عمامه به‌طور
مطلق در هر حال نیز استحباب دارد یا نه؟ جمعی قائل به استحباب آن شده‌اند.
برخی بر استحباب بر سر نهادن عمامه در حال
نماز تصریح کرده‌اند؛
لیکن برخی به دلیل عدم وجود حدیثی معتبر درباره آن، در استحباب بر سرنهادن عمامه در خصوص نماز تردید کرده‌اند.
البته نمازگزاردن با عمامه بدون
تحت الحنک مکروه است.
ظاهر
کلام برخی
قدما حرمت آن است،
که بعضی آن را به معنای کراهت شدید گرفته‌اند.
در برخی روایات،
تحنّک (تحت الحنک قرار دادن) برای عمامه وارد شده است. در مقابل، در
روایات متعددی، اسدال (رها کردن یک طرف عمامه بر سینه و طرف دیگر آن بر پشت یا میان دو
کتف و یا رها کردن یک طرف آن) آمده است. در بعضی روایات اندازه طرفی که به پشت رها می‌شود مقدار چهار
انگشت ذکر شده است.
لغویان و
فقها تحنّک را به دور دادن طرف عمامه از زیر
چانه تعریف کرده‌اند.
باتوجه به مفاد دو نوع روایات یادشده، بحثی پدید آمده که آیا
تحنّک در همه حالات
مستحب است یا اسدال و یا این‌که در مواردی خاص
تحنّک و در غیر آن موارد اسدال
استحباب دارد و یا عکس آن؟
برخی میان
تحنّک و اسدال جمع کرده و گفته‌اند:
تحنّک رها کردن یک طرف عمامه از زیر چانه و انداختن آن بر
سینه است نه دور دادن عمامه از زیر چانه، همچون
کمان . بنابراین، با اسدال،
تحنّک نیز تحقق می‌یابد.
سایر فقها آن دو را مغایر یکدیگر دانسته‌اند. برخی از آنان تحت الحنک را به مواردی خاص؛ یعنی
سفر ، در پی حاجتی رفتن و نیز هنگام عمامه بر سر نهادن اختصاص داده و در دیگر حالات، اسدال را
مستحب دانسته‌اند.
برخی احتمال داده‌اند که اسدال به حال
جنگ و دیگر حالاتی که در آن‌ها
تکبّر و بزرگ نمایی مطلوب است، اختصاص داشته باشد.
برخی نیز احتمال داده‌اند که اسدال به
معصومان علیهم السّلام اختصاص داشته باشد.
بعضی قائل به
تخییر میان آن دو (
تحنّک و اسدال) شده‌اند و نیز احتمال داده‌اند که استحباب اسدال به موارد مهم اختصاص داشته باشد.
پوشیدن
لباس سیاه مکروه است؛ لیکن عمامه سیاه از این
حکم استثنا شده است و مکروه نیست.
مستحب است
رنگ عمامه سفید باشد؛
چنان که مستحب است نمازگزاران برای
نماز عید عمامه سفید بر سر کنند.
از قطعات مستحب
کفن میّت مرد، عمامه است.
عمامه از سَلَب به شمار می‌رود و از آنِ
رزمنده قاتل خواهد بود.
آیا عمامه میّت جزء
حبوه است که به
پسر بزرگ تعلق می‌گیرد یا نه؟ مسئله اختلافی است.
همچنین در این‌که عمامه جزء لباس
شهید است که با او
دفن می‌شود، یا نه، اختلاف است.
از کفارات،
کسوه است. کسوه شامل عمامه نمی‌شود؛ از این رو، دادن عمامه به
فقیر کفایت از
کفاره نمی‌کند.
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام، ج۵، ص۴۶۸، برگرفته از مقاله عمامه.
