علامات (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عَلامات:
(وَ عَلاماتٍ وَ بِالنَّجْمِ هُمْ یَهْتَدونَ) عَلامات: جمع
«علامت» به معنی «نشان و نشانی» و یا چیزی که برای راهنمایی در جایی نصب کنند.
این
آیه به بخش مهمّی از نعمت‌های بی‌پایان
خداوند اشاره می‌کند و پس از ذکر کوه‌ها و
انهار و راه‌ها به ذکر علامات و نشانه‌های راه‌ها می‌پردازد و می‌گوید:
«(خداوند) علاماتی قرار داد و (شب‌هنگام) آن‌ها به وسیله ستارگان هدایت می‌شوند.»
چرا که می‌دانیم، راه بدون نشانه و علامت و راهنما،
انسان را به مقصد نمی‌رساند. این علامت‌ها انواع زیادی دارد: شکل کوه‌ها و دره‌ها و بریدگی‌های آن‌ها، فراز و نشیب‌های قطعات مختلف
زمین، رنگ خاک‌ها و کوه‌ها و حتی چگونگی وزش بادها هر یک، علامتی برای پیدا کردن راه‌هاست.
برای این که بدانیم وجود این علامات تا چه حدّ به رهروان کمک می‌کند و آن‌ها را از دور گشتن و گم شدن رهایی می‌بخشد، کافی است وضع بعضی از بیابان‌های یکنواخت را که در پاره‌ای از مناطق وجود دارد در نظر بگیریم که عبور از آن‌ها فوق‌العاده مشکل و خطرناک است و چه بسا کسانی که از آن‌ها رفتند و هیچ‌گاه بازنگشتند، فکر کنید اگر همه روی زمین این چنین یکنواخت بود کوه‌ها به یک‌اندازه، دشت‌ها یکرنگ، درّه‌ها شبیه هم، آیا انسان‌ها می‌توانستند به آسانی راه خود را پیدا کنند؟
ولی از آنجا که در پاره‌ای از اوقات در بیابان‌ها، در شب‌های تاریک یا هنگامی که انسان شبانه در دل اقیانوس‌ها سفر می‌کند از این علامات خبری نیست، خداوند علامات آسمانی را به کمک فرستاده تا اگر در زمین علامتی نیست، از علامت آسمان استفاده کنند و
گمراه نشوند، چنان که در آیه آمده است: «مردم به وسیله
ستارگان هدایت می‌شوند.»
به موردی از کاربرد
عَلامات در
قرآن، اشاره می‌شود:
(وَ عَلاماتٍ وَ بِالنَّجْمِ هُمْ یَهْتَدونَ) (و نیز علاماتی قرار داد و
شب هنگام به وسیله ستارگان راه خود را می‌یابند.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:
کلمه علامات جمع علامت است و علامت، آن چیزی است که نشانه چیز دیگری باشد و کلمه مذکور عطف بر کلمه انهارا است، یعنی و خدا علامت‌هایی قرار داد که شما با آن، به چیزهایی استدلال می‌کنید که از حستان غایب است و مقصود از آن علامت‌ها، آیه‌ها و نشانه‌های طبیعی و یا وضعی است که هر یک بر مدلولی دلالت می‌کند و از آن جمله، شاخص‌ها و واژه‌ها و اشاره‌ها و خطوط و امثال این‌ها است که یا به طبیعت خود و یا به طور قراردادی
دلالت بر مدلولی می‌کند.
• شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «علامات»، ج۳، ص۲۲۵-۲۲۶.
