اعتقاد (فقه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اعتقاد به معنی باور قلبی داشتن است. از این عنوان به مناسبت در
باب های
طهارت و
زکات و نیز در
اصول فقه سخن رفته است.
اعتقاد داشتن به آنچه باور آن بر
مکلف واجب گردیده، مانند
توحید،
نبوت و
امامت واجب است. از این رو، تحصیل
علم به آن به عنوان مقدّمه برای حصول اعتقاد، واجب خواهد بود.
لیکن اعتقاد تفصیلی به همه ابعاد و دقایق
معارف بر همه واجب نیست، مگر اینکه علم به آنها حاصل شود.
برخی گفته‌اند: بر کسی که قدرت تحصیل آنها را دارد واجب است.
اعتقاد به یگانگی خدا و
رسالت پیامبر اکرم صلّی اللّه علیه و آله، موجب
اسلام و اعتقاد به غیر خدا یا
شریک قائل شدن برای خداوند، موجب
کفر است .
همچنین اعتقاد به
امامت امامان معصوم علیهم السّلام موجب
ایمان و اعتقاد به خدا بودن آنان موجب
غلو و
کفر است.
اثبات اسلام، ایمان و غلوّ،
منوط به
اظهار چنین عقایدی است.
اعتقاد یا
صحیح است یا
فاسد، و
عمل یا مطابق اعتقاد، انجام می‌گیرد و یا مخالف آن.
در صور یاد شده، متناسب با
احکام مختلف و شرایط گوناگون،
آثار وضعی از قبیل
صحت،
بطلان،
اجزاء و
عدم اجزاء، مترتّب می‌شود.
تیمم کسی که اعتقاد به ضرر داشتن
آب برای خود دارد، صحیح است؛ حتی اگر پس از پایان وقت
نماز، معلوم شود آب، ضرری نداشته است.
وضو و
غسل کسی که اعتقاد به عدم ضرر آب دارد، صحیح است؛ هر چند بعداً معلوم شود ضرر داشته است.
وضو و غسل کسی که با اعتقاد به ضرر آب، وضو بگیرد یا غسل کند،
باطل است؛ هر چند بعد خلاف آن ثابت شود.
تیمّم کسی که اعتقاد بر عدم ضرر آب دارد، باطل است؛ اگر چه بعد خلاف آن ثابت شود.
اگر زکات مال را به کسی که به اعتقاد او
مؤمن یا
فقیر است، داده باشد و بعد معلوم شود که مؤمن یا فقیر نبوده است، در
مجزی بودن آن اختلاف است.
کسی که با اعتقاد به این که زکات بر او
واجب شده، زکات مالش را به فقیری داده باشد و بعد معلوم شود واجب نبوده است، در صورتی که
عین مالش باقی باشد، می‌تواند آن را بازپس گیرد.
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۱، ص۵۹۷-۵۹۸.
