• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

عطاء (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: عطاء (مفردات نهج البلاغه (جلد ۲))
مقالات مرتبط: عطاء (مفردات‌قرآن)، أَعْطی‌ (لغات‌قرآن)، عطیه.


عَطاء و عَطیّه (به فتح عین) از واژگان نهج البلاغه به معنای بذل، احسان، صله و مطلق دادن چیزی است. این واژه دارای مشتقاتی است که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، مانند: تَعَاطِی (به فتح تاء و عین) به معنای تناول و اخذ کردن و اِسْتِعْطَاء (به کسر الف و تاء) به معنای عطا خواستن. حضرت علی (علیه‌السلام) درباره اهل بیت (علیهم‌السلام) و ... از این واژه استفاده نموده است.


عَطاء و عَطیّه
[۱] قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۷۲۸.    
[۲] طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۱، ص۲۹۸.    
به معنای بذل، احسان، صله و مطلق دادن چیزی آمده است.
تَعَاطِی به معنای تناول و اخذ کردن،
[۳] شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ج۳، ص۵۸۱.    
اسْتِعْطَاء به معنای عطا خواستن آمده است.
[۴] شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ج۳، ص۵۸۱.    


امام (صلوات‌الله‌علیه) حکمت ۲۳۲ فرموده است: «مَنْ يُعْطِ بِالْيَدِ الْقَصِيرَةِ يُعْطَ بِالْيَدِ الطَّوِيلَةِ.»
[۵] السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۸۲۷، حکمت ۲۲۳.    
[۶] عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۲، ص۲۰۴، حکمت ۲۳۲.    
[۷] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۵۰۹، حکمت ۲۳۲.    
«هر که با دست کوتاه احسان کند با دست بلند (خدا) احسان کرده می‌شود.»
[۸] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۰۹.    
[۹] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۰۹.    
(شرح‌های حکمت:
[۱۰] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۰۹.    
[۱۱] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۳، ص۷۶۹.    
[۱۲] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۱، ص۳۰۱.    
[۱۳] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۹، ص۵۹.    
)
درباره اهل بیت (علیهم‌السلام) فرموده است: «بِنَا يُسْتَعْطَى الْهُدَى، وَبِنَا يُسْتَجْلَى الْعَمَى. إِنَّ الاَْئِمَّةَ مِنْ قُرَيش»
[۱۴] السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۳۱۰، خطبه ۱۴۴.    
[۱۵] عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۲، ص۳۷، خطبه ۱۴۰.    
[۱۶] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۰۱، خطبه ۱۴۰.    
«به وسیله ما هدایت خواسته می‌شود و از کوری بینایی طلب می‌شود.»
[۱۷] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۰۵.    
[۱۸] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۳۴۶.    
(شرح‌های خطبه:
[۱۹] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۳۴۸.    
[۲۰] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۵، ص۶۱۲.    
[۲۱] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۹، ص۲۳.    
[۲۲] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۹، ص۸۶.    
)

این ماده به طور گسترده در نهج البلاغه آمده است.

۱. ↑ قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۷۲۸.    
۲. ↑ طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۱، ص۲۹۸.    
۳. ↑ شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ج۳، ص۵۸۱.    
۴. ↑ شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ج۳، ص۵۸۱.    
۵. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۸۲۷، حکمت ۲۲۳.    
۶. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۲، ص۲۰۴، حکمت ۲۳۲.    
۷. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۵۰۹، حکمت ۲۳۲.    
۸. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۰۹.    
۹. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۰۹.    
۱۰. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۰۹.    
۱۱. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۳، ص۷۶۹.    
۱۲. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۱، ص۳۰۱.    
۱۳. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۹، ص۵۹.    
۱۴. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۳۱۰، خطبه ۱۴۴.    
۱۵. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۲، ص۳۷، خطبه ۱۴۰.    
۱۶. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۰۱، خطبه ۱۴۰.    
۱۷. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۰۵.    
۱۸. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۳۴۶.    
۱۹. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۳۴۸.    
۲۰. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۵، ص۶۱۲.    
۲۱. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۹، ص۲۳.    
۲۲. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۹، ص۸۶.    


• قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «عطاء»، ج۲، ص۷۲۸.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان حکمت 223 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 144 نهج البلاغه
جعبه ابزار