عز (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عَزّ (به فتح عین و زاء) و
عِزَّت (به کسر عین) از
واژگان نهج البلاغه به معنای توانائی و مقابل ذلّت است. این واژه دارای مشتقاتی است که در
نهج البلاغه به‌کار رفته است، مانند:
تَعزیز (به فتح فتح تاء) به معنای تقویت و
عَزیز (به فتح عین) از
اسماء حسنی به معنای
قادر و توانا است.
حضرت علی (علیه‌السلام) درباره
تقوی از این واژه استفاده نموده است.
عَزَز و
عِزَّت به معنای توانائی و مقابل ذلّت آمده است. «عزّ الرجل عزّا و عزّة: ... قوی بعد ذلّة»
راغب گوید: عزّت حالتی است که از مغلوب بودن انسان مانع می‌شود.
تَعزیز به معنای تقویت و «عزّزناه» یعنی تقویت کردیم او را.
عَزیز از اسماء حسنی است به معنای قادر و توانا است.
امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره تقوی فرموده است:
«لاَ شَرَفَ أَعْلَى مِنَ الاِْسْلاَمِ، وَلاَ عِزَّ أَعَزُّ مِنَ التَّقْوَى، وَلاَ مَعْقِلَ أَحْصَنَ مِنَ الْوَرَعِ» «شرفی بالاتر از
اسلام نیست، عزّتی عزیزتر از تقوی وجود ندارد، بند و نگهدارنده‌ای بهتر از
پرهیزکاری نیست.»
(شرح‌های حکمت:
)
موارد بی‌شماری از این ماده در
نهج البلاغه آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «عز»، ج۲، ص۷۱۵.
