عبدالملک بن حبیب سلمی (مقاله‌دوم)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ابومروان عبدالملک بن حبیب سُلَمی (پس از
۱۷۰-
۲۳۸ق)،
محدث،
فقیه، نحوی،
شاعر، ادیب و نسب‌شناس
مالکی مذهب قرن سوم هجری قمری در
قرطبه بود.
ابومروان عبدالملک بن حبیب بن سلیمان سلمی مرداسی اندلسی، از
قبیله بنی سلیم و یا از موالی بنی سلیم بود.
اینان اصالتاً از
طلیطله بودند، اما ابومروان در
البیره، شهری در
اندلس به دنیا آمد و در قرطبه سکونت گزید.
ابومروان یکی از بزرگان مذهب مالکی بود که با علوم
حدیث،
فقه،
نحو،
شعر و ادب و نسب آشنایی داشت و اولین کسی بود که در اندلس اظهار حدیث کرد، اما به صحت و سقم احادیث آگاهی نداشت و در نقل آنها سهل‌انگاری می‌نمود، با این حال احادیث بسیاری را نقل کرده است.
وی از
غاز بن قیس،
زیاد شَبَطون و
صَعصعة بن سلّام فقه و حدیث فرا گرفت، همچنین در سال
۲۱۰ق برای
سفر حج و فراگیری حدیث راهی
مکه شد و از
عبدالملک بن ماجشون،
مُطَرّف بن عبدالله یساری،
اصبغ بن فرج،
ابراهیم بن منذر و از دیگر شاگردان مالک حدیث شنید و در حالی که عالم، محدث و فقیه بزرگی به‌شمار می‌آمد، به قرطبه برگشت و از بزرگ‌ترین مبلغان مذهب مالکی شد. مرداسی سرانجام در
رمضان سال ۲۳۸ یا
ذی حجه سال
۲۳۹ از دنیا رفت.
آثار او عبارت‌اند از: غریب الحدیث، فضائل الصحابه، اعراب القرآن، رغائب القرآن، شرح موطا مالک، طبقات الفقهاء من اصحاب ائمة الخمسه، کتاب الجامع، حروب الاسلام، سیرة الامام فی الملحدین، کتاب المسجدین، مصابیح الهدی و الواضحة فی اعراب الفاتحه.
لازم به ذکر است که حُمیدی (م
۴۸۸ق) تنها از کتاب الواضحة عبدالملک بن حبیب یاد کرده که کتاب بزرگی در حدیث و مسائل فقهی بوده است.
دیگر آثار او الطب النبوی،
الحسبة فی الامراض، السخاء و اصطناع المعروف، کراهیة الغناء، کتابی در نسب، کتابی در علم نجوم، الورع فی العلم، الورع فی المال، الربا، الحکم و العمل بالجوارح، فضائل النبی، فضائل عمر بن عبدالعزیز، فضائل مالک بن انس، اخبار قریش و انسابها، السلطان، الباه و النساء، القاری و الناسخ و المنسوخ، الرهون و البدء و المغازی و الحدثان و مغازی رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) می‌باشند.
• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۴۹۷-۱۹۸، برگرفته از مقاله «عبدالملک سُلَمی».
