• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

عبدالملک بن حبیب سلمی (مقاله‌دوم)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



ابومروان عبدالملک بن حبیب سُلَمی (پس از ۱۷۰-۲۳۸قمحدث، فقیه، نحوی، شاعر، ادیب و نسب‌شناس مالکی مذهب قرن سوم هجری قمری در قرطبه بود.



ابومروان عبدالملک بن حبیب بن سلیمان سلمی مرداسی‌ اندلسی، از قبیله بنی سلیم و یا از موالی بنی سلیم بود. اینان اصالتاً از طلیطله بودند، اما ابومروان در البیره، شهری در‌ اندلس به دنیا آمد و در قرطبه سکونت گزید. ابومروان یکی از بزرگان مذهب مالکی بود که با علوم حدیث، فقه، نحو، شعر و ادب و نسب آشنایی داشت و اولین کسی بود که در‌ اندلس اظهار حدیث کرد، اما به صحت و سقم احادیث آگاهی نداشت و در نقل آنها سهل‌انگاری می‌نمود، با این حال احادیث بسیاری را نقل کرده است. وی از غاز بن قیس، زیاد شَبَطون و صَعصعة بن سلّام فقه و حدیث فرا گرفت، همچنین در سال ۲۱۰ق برای سفر حج و فراگیری حدیث راهی مکه شد و از عبدالملک بن ماجشون، مُطَرّف بن عبدالله یساری، اصبغ بن فرج، ابراهیم بن منذر و از دیگر شاگردان مالک حدیث شنید و در حالی که عالم، محدث و فقیه بزرگی به‌شمار می‌آمد، به قرطبه برگشت و از بزرگ‌ترین مبلغان مذهب مالکی شد. مرداسی سرانجام در رمضان سال ۲۳۸ یا ذی حجه سال ۲۳۹ از دنیا رفت.


آثار او عبارت‌اند از: غریب الحدیث، فضائل الصحابه، اعراب القرآن، رغائب القرآن، شرح موطا مالک، طبقات الفقهاء من اصحاب ائمة الخمسه، کتاب الجامع، حروب الاسلام، سیرة الامام فی الملحدین، کتاب المسجدین، مصابیح الهدی و الواضحة فی اعراب الفاتحه. لازم به ذکر است که حُمیدی (م ۴۸۸ق) تنها از کتاب الواضحة عبدالملک بن حبیب یاد کرده که کتاب بزرگی در حدیث و مسائل فقهی بوده است. دیگر آثار او الطب النبوی، الحسبة فی الامراض، السخاء و اصطناع المعروف، کراهیة الغناء، کتابی در نسب، کتابی در علم نجوم، الورع فی العلم، الورع فی المال، الربا، الحکم و العمل بالجوارح، فضائل النبی، فضائل عمر بن عبدالعزیز، فضائل مالک بن انس، اخبار قریش و انسابها، السلطان، الباه و النساء، القاری و الناسخ و المنسوخ، الرهون و البدء و المغازی و الحدثان و مغازی رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) می‌باشند.
[۱۶] مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۳، ص۳۰۸.
[۱۷] دهخدا، علی‌اکبر، لغت نامه، ج۲، ص۷۲۳.
[۲۰] خزرجی، احمد بن عبدالله، خلاصة تذهیب تهذیب الکمال، ج۶، ص۳۹۰.
[۲۱] کحاله، عمررضا، المستدرک علی معجم المؤلفین، ص۴۴۸.



۱. ابن عمیره، احمد بن یحیی، بغیة الملتمس، ص۳۷۷.    
۲. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۶، ص۱۸۱.    
۳. ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفّاظ، ج۲، ص۹۱.    
۴. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۲، ص۱۰۷.    
۵. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۶۲۴.    
۶. حمیدی، محمد بن فتوح، جذوة المقتبس، ص۲۸۳.    
۷. حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۰۹۵.    
۸. ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهب، ج۲، ص۸.    
۹. ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۱، ص۳۳۶.    
۱۰. ذهبی، محمد بن احمد، میزان الاعتدال، ج۲، ص۶۵۲.    
۱۱. ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، لسان المیزان، ج۴، ص۵۹.    
۱۲. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۱۷، ص۲۵۷-۲۶۱.    
۱۳. ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۰، ص۳۱۸.    
۱۴. ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، تقریب التهذیب، ج۱، ص۳۶۲.    
۱۵. ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۳، ص۱۷۴.    
۱۶. مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۳، ص۳۰۸.
۱۷. دهخدا، علی‌اکبر، لغت نامه، ج۲، ص۷۲۳.
۱۸. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۴، ص۱۵۷.    
۱۹. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۲، ص۱۰۹.    
۲۰. خزرجی، احمد بن عبدالله، خلاصة تذهیب تهذیب الکمال، ج۶، ص۳۹۰.
۲۱. کحاله، عمررضا، المستدرک علی معجم المؤلفین، ص۴۴۸.
۲۲. مقری تلمسانی، احمد بن محمد، نفح الطیب، ج۱، ص۴۶.    
۲۳. مقری تلمسانی، احمد بن محمد، نفح الطیب، ج۱، ص۲۹۱.    
۲۴. مقری تلمسانی، احمد بن محمد، نفح الطیب، ج۲، ص۷۹.    



• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۴۹۷-۱۹۸، برگرفته از مقاله «عبدالملک سُلَمی».






جعبه ابزار