عبدالحسین‌خان فیلسوف‌الدوله زنوزی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«میرزا عبد الحسین خان فیلسوف الدوله زنوزی»
فرزند مرحوم علامه نامی،
میرزا محمد حسن زنوزی و یکی از اعیان پزشکان و اطبای نوآور آذری در عصر خویش بود.
«میرزا عبد الحسین خان فیلسوف الدوله زنوزی» در ۱۲۴۵ ش به
دنیا آمد.
مقدمات علوم قدیمه و
طب را در
تبریز آموخت، سپس به
تهران رفت و از دکتر تولوزان فرانسوی، طبیب مخصوص
ناصرالدین شاه، طب جدید را تحصیل کرد. پس از مراجعت به تبریز، مطب باز کرد و طبق اصول طب جدید به
معالجه بیماران پرداخت. چون مردی متدین، پرهیزگار و صاحب فضل بود، همه به وی مراجعه می‌کردند و از طریق او به طب جدید اعتماد کردند. اگر او نبود طب جدید در تبریز، چندان پیشرفت نمی‌کرد.
او در خانواده‌ای اهل
علم و فرهنگ به دنیا آمد و طی تحصیلات علمی و طبی خود در آذربایجان، از محضر سید علی مرعشی معروف به
سید الحکما و تعدادی دیگر از اطبای نامی وقت استفاده کرد و در هر دو قسمت طب علمی و عملی، گام‌های مؤثری برداشت. سالیان درازی در تبریز به طب و پزشکی پرداخت و کتاب‌های ارزشمندی نیز تالیف کرد.
در خاندان زنوزی و در نسل‌های متمادی آن‌ها،
علما،
فقها و ادبای صاحب نامی ظهور یافتند که یکی از آن‌ها عبد الحسین خان فیلسوف الدوله و دیگری، برادر او آقا
میرزا رضی آقا مجتهد از علمای بزرگ تبریز بود.
وی علی رغم تسلط به مفاهیم پزشکی سنتی و داشتن اطلاع از کتب قدیم، از تحولات علمی جدید در قلمرو پزشکی
غافل نبود و لذا برای آشنایی و افزایش آگاهی مردم تبریز با طب جدید کمک فراوانی کرد.
او ابتدا به عنوان
رکن الحکماء و سپس با
لقب فیلسوف الدوله اشتهار یافت و سپس، طبیب معالج
محمد علی میرزا، ولیعهد
قاجار مقیم تبریز شد.
از تالیفات وی می‌توان به این نگاشته‌ها اشاره کرد:
۱.
تاریخ تبریز.
۲.
الجدریه.
۳.
الجذامیه.
۴.
حاشیه تحریر اقلیدس.
۵.
مطرح الانظار فی تراجم اطباءالاعصار.
۶.
معرفة السموم ناصری.
۷.
مفتاح الادویه.
۸.
گریپ.
۹.
رساله‌ای در مرض آنفولوآنزا.
وی در اواخر
عمر از تبریز به
قم رفت و چند سال مقیم آن جا بود. در قم ریاست بیمارستان را بر عهده داشت. پس از آن به
مشهد رفت و در سال ۱۳۶۰ ق، ۱۳۲۰ ش در آنجا وفات یافت.
مطرح الانظار فی تراجم اطباء الاعصار و فلاسفة الامصار
نرم افزار جامع طب، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
