• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

عبدالباقی بن بیرام تبریزی صوفی اصفهانی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


عبدالباقی بن بیرام تبریزی صوفی اصفهانی، از مشاهیر خوشنویسان و از عرفاء و شعرای قرن یازدهم هجری در اصفهان بوده است.


ملاّ عبدالباقی تبریزی معروف به «دانشمند» و «صوفی»، فرزند بیرام خان، از مشاهیر خوشنویسان و از عرفاء و شعرای قرن یازدهم هجری. در تبریز متولّد شده و نزد ملاّعلی لنگ به مشق خط پرداخت. سپس به درس ملاّمیرزاجان راه یافته و چندی بعد به هند رفت عاقبت در بغداد رحل اقامت افکنده و در خانقاه مولوی‌ها با دده مصطفی مربوط شد ولی عاقبت به اجبار به دستور شاه عباس کبیر به اصفهان آورده شد. او شعر می‌سروده و «باقی» تخلّص داشته است. ابیات زیر از اشعار اوست:

"محنت کش روزگار خویشتنم چه کنم ••• درمانده اضطراب خویشتنم چه کنم"
"دور است ز جبر، اختیارم امّا ••• مجبور به اختیار خویشتنم چه کنم".

او خطوط ثلث و نسخ را عالی می‌نوشته و برخی از کتیبه‌های مسجد شاه (مسجد امام اصفهان) به خط زیبای اوست. وی همچنین کتاب‌های زیر را کتابت کرده است:

۱. «صد کلمه امیرالمؤمنین» (صد کلمه جاحظ) به خط ثلث موجود به شماره ۱۷۲۹ در کتابخانه آستان قدس رضوی؛
۲. «مرقع» (قصیده بُرده) که در ۱۰۳۶ق کتابت شده و در کتابخانه مجلس شورای اسلامی وجود دارد؛
۳. «رقعه‌ای» به خط ثلث و نسخ خوش، موجود در کتابخانه آستان قدس رضوی.

وفات او در سال ۱۰۳۹ق روی داده است.

این کتاب‌ها و آثار از اوست:

۱. «دیوان اشعار»؛
۲. «منهاج الولایه» در شرح نهج البلاغه که به وسیله آقای حبیب‌اللّه عظیمی تصحیح شده و در ۲ جلد به چاپ رسیده است؛
۳. نامه‌ای عرفانی به میرزا ابراهیم همدانی که در کتابخانه آیت‌اللّه مرعشی در قم موجود است؛
۴. «تفسیر قرآن کریم» به روش عرفانی؛
۵. «شرح صحیفه سجادیه».
[۱] اوحدی بلیانی، محمد، تذکره عرفات العاشقین، ج۴، ص۲۵۶۰-۲۵۶۱.
[۲] نصرآبادی، محمدطاهر، تذکره نصرآبادی، ج۱، ص۲۹۶.
[۳] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانه الادب، ج۲، ص۲۱۱.    
[۴] تربیت، محمدعلی، دانشمندان آذربایجان، صص ۱۴۴-۱۴۶.
[۵] خاتون‌آبادی، سیدعبدالحسین، وقایع السّنین و الاعوام، صص ۵۰۶ و ۵۰۷.
[۶] بیانی، مهدی، کارنامه بزرگان ایران، ص۲۰۴.
[۷] حسینی اشکوری، سید احمد، فهرست مرعشی، ج۳۱، ص۷۱۹.
[۸] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الرّوضه النّضره، ص۳۱۲.
[۹] ایرانی، عبدالمحمد، پیدایش خط و خطاطان، صص ۱۸۷ و ۱۸۸.
[۱۰] قدسی، منوچهر، خوشنویسی در کتیبه‌های اصفهان، صص ۴۷-۵۰.
[۱۱] همایی، جلال‌الدین، تاریخ اصفهان (هنر و هنرمندان)، صص ۹۱-۹۳.
[۱۲] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذّریعه الی تصانیف الشیعه، ج۹، ص۱۲۳.    
[۱۳] جناب، میرسیدعلی، الاصفهان: رجال و مشاهیر، صص ۳۸۸-۳۹۱.
[۱۴] مهدوی، سیدمصلح‌الدین، دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج۲، ص۷۵۷.


۱. ↑ اوحدی بلیانی، محمد، تذکره عرفات العاشقین، ج۴، ص۲۵۶۰-۲۵۶۱.
۲. ↑ نصرآبادی، محمدطاهر، تذکره نصرآبادی، ج۱، ص۲۹۶.
۳. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانه الادب، ج۲، ص۲۱۱.    
۴. ↑ تربیت، محمدعلی، دانشمندان آذربایجان، صص ۱۴۴-۱۴۶.
۵. ↑ خاتون‌آبادی، سیدعبدالحسین، وقایع السّنین و الاعوام، صص ۵۰۶ و ۵۰۷.
۶. ↑ بیانی، مهدی، کارنامه بزرگان ایران، ص۲۰۴.
۷. ↑ حسینی اشکوری، سید احمد، فهرست مرعشی، ج۳۱، ص۷۱۹.
۸. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الرّوضه النّضره، ص۳۱۲.
۹. ↑ ایرانی، عبدالمحمد، پیدایش خط و خطاطان، صص ۱۸۷ و ۱۸۸.
۱۰. ↑ قدسی، منوچهر، خوشنویسی در کتیبه‌های اصفهان، صص ۴۷-۵۰.
۱۱. ↑ همایی، جلال‌الدین، تاریخ اصفهان (هنر و هنرمندان)، صص ۹۱-۹۳.
۱۲. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذّریعه الی تصانیف الشیعه، ج۹، ص۱۲۳.    
۱۳. ↑ جناب، میرسیدعلی، الاصفهان: رجال و مشاهیر، صص ۳۸۸-۳۹۱.
۱۴. ↑ مهدوی، سیدمصلح‌الدین، دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج۲، ص۷۵۷.


مهدوی، سیدمصلح‌الدین، اعلام اصفهان، ج۴، ص۹۷.    


رده‌های این صفحه : خوشنویسان اصفهان سده یازدهم(قمری) | خوشنویسان دوره صفویه | شاعران اصفهان | شاعران اصفهان سده یازدهم (قمری) | شاعران ایران | شاعران ایران سده یازدهم(قمری) | شاعران سده یازدهم(قمری) | عارفان اصفهان | عارفان اصفهان سده یازدهم (قمری) | عارفان ایران | عارفان ایرانی سده یازدهم (قمری)
جعبه ابزار