عبث (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عَبَث (به فتح عین و باء) از
واژگان نهج البلاغه به معنای بی غرض،
بازی،
شوخی و ارتکاب کار بی‌فایده است و
عَبْث (به فتح عین و سکون باء) به معنای خلط و مخلوط کردن آمده است.
حضرت علی (علیه‌السلام) درباره
قدر و ... از این واژه استفاده نموده است.
عَبَث (مثل شرف) به معنای بی غرض، بازی، شوخی و ارتکاب کار بی‌فایده است و
عَبْث بر وزن عقل به معنی خلط و مخلوط کردن آمده است.
امام (صلوات‌الله‌علیه) به آن شخص که فکر می‌کرد رفتن به
شام طبق قدر حتمی بوده فرمود:
«وَلَمْ يُرْسِلِ الاَْنْبِيَاءَ لَعِباً، وَلَمْ يُنْزِلِ الكُتُبَ عَبَثاً» «
خداوند پیامبران را از روی بازیچه نفرستاده و در انزال کتاب کار بیهوده انجام نداده است.»
(شرح‌های حکمت:
)
و نیز در
نامه ۴۵ قرموده است:
«أَوْ أُتْرَکَ سُدىً، أَوْ أُهْمَلَ عَابِثاً» (و از سرنوشتى كه در انتظار اوست بى‌خبر است، آيا بيهوده يا مهمل و عبث آفريده شده‌ام؟)
(شرح‌های نامه:
)
در
حکمت ۳۵۹ قرموده است:
«فَمَا خُلِقَ امْرءٌ عَبَثاً فَيَلْهُوَ» (هيچ كس بيهوده و عبث آفريده نشده كه به
لهو و بازى پردازد)
(شرح‌های حکمت:
)
این ماده سه بار در
نهج البلاغه آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «عبث»، ج۲، ص۶۹۵.
