عایشه (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عایشِه (به کسر شین) از
واژگان نهج البلاغه دختر
ابوبکر، همسر
رسول خدا (صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله) که عداوت
اهل بیت (علیهم‌السلام) او را بدبخت کرد، و نتوانست راه حق را برود.
حضرت علی (علیه‌السلام) در رابطه با معامله عایشه با
عثمان از این واژه استفاده نموده است.
عایشِه دختر ابوبکر، همسر رسول خدا (صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله) که عداوت اهل بیت (علیهم‌السلام) او را بدبخت کرد، و نتوانست راه حق را برود.
امام (صلوات‌الله‌علیه) در رابطه با معامله عایشه با عثمان به اهل کوفه می‌نویسد: مردم بر عثمان قیام کردند،
طلحه و
زبیر نیز آنها را تحریک می‌کردند:
«وَكَانَ مِنْ عَائِشَةَ فِيهِ فَلْتَةُ غَضَب» یعنی عایشه نیز به او
خشم زیادی داشت.
(شرح‌های نامه:
) معاویه به آن حضرت نوشت که تو طلحه و زبیر را کشتی و عایشه را راندی. حضرت در جواب او نوشت:
«وَذَكَرْتَ أَنِّي قَتَلْتُ طَلْحَةَ وَالزُّبَيْرَ، وَشَرَّدْتُ بِعَائِشَةَ، وَنَزَلْتُ بَيْنَ الْمِصْرَيْنِ! وَذلِكَ أَمْرٌ غِبْتَ عَنْهُ، فَلاَ عَلَيْكَ، وَلاَ الْعُذْرُ فِيهِ إِلَيْكَ.» و گفتی که من طلحه و زبیر را کشتم و عایشه را راندم و در میان
بصره و
کوفه ماندم،
مدینه و در آن اعتذاری و اشکالی بر تو نیست. (ربطی بر تو ندارد).
(شرح‌های نامه:
) و گفتی که من طلحه و زبیر را کشتم و عایشه را راندم و در میان بصره و کوفه ماندم، مدینه و در آن اعتذاری و اشکالی بر تو نیست. (ربطی بر تو ندارد).
در
خطبه ۱۵۶ بعد از فتح بصره که عایشه در بصره زندانی بود درباره فرموده است:
«وَضِغْنٌ غَلاَ فِي صَدْرِهَا كَمِرْجَلِ الْقَيْنِ، وَلَوْ دُعِيَتْ لِتَنَالَ مِنْ غَيْرِي مَا أَتَتْ إِلَيَّ.» «
کینه و
عداوت در قلب او نسبت به من مانند دیک آهنگر می‌جوشید، اگر برای جنگ با دیگران خوانده می‌شد چنان تلاش نمی‌کرد.»
(شرح‌های خطبه:
) مشروح این سخن و آن خطبه در (رجل- مرجل) گذشت به آنجا رجع شود.
درباره اینکه طلحه و زبیر و شورشیان دیگر، عایشه را از مکّه به بصره آوردند می‌فرماید:
«فَخَرَجُوا یَجُرُّونَ حُرْمَهَ رَسُولِ اللَّهِ (صلی‌الله‌علیه‌وآله) کَمَا تُجَرُّ الْأَمَهُ عِنْدَ شِرَائِهَا - مُتَوَجِّهِینَ بِهَا إِلَی الْبَصْرَهِ فَحَبَسَا نِسَاءَهُمَا فِی بُیُوتِهِمَا وَ أَبْرَزَا حَبِیسَ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه وآلهلَهُمَا وَ لِغَیْرِهِمَا...» «از
مکّه بیرون شدند و حرم رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) را با خود می‌کشاندند چنانکه کنیزکی را به وقت خرید این سو و آن سو می‌کشانند او را با خود به طرف بصره بردند، زنان خویش را در خانه‌های خود نشاندند و آن را که رسول خدا صدر خانه نگاه داشته بود، به خود و دیگران نمایاندند.»
(شرح‌های خطبه:
) آوردن «جیس» به مناسبت
(وَ قَرْنَ فِی بُیُوتِکُنَّ.) (و در خانه‌هاى خود بمانيد، و همچون دوران
جاهلیّت نخستين در ميان مردم ظاهر نشويد.)
است، (در «حبس- حرم» نیز این مطلب آمده است.)
از عایشه به دفعات در
نهج البلاغه نام برده شده است، دو دفعه با اسم «عایشه» و چند دفعه با تعبیر دیگر.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «عایشه»، ج۲، ص۷۶۹.
