• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

عائِشَه (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



مقالات مرتبط: عایشه.


عائِشَه (به کسر شین) از واژگان نهج البلاغه دختر ابو‌بکر، همسر رسول خدا (صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله) که عداوت اهل بیت (علیهم‌السلام) او را بدبخت کرد، و نتوانست راه حق را برود. حضرت علی (علیه‌السلام) در رابطه با معامله عایشه با عثمان از این واژه استفاده نموده است.



عائِشَه دختر ابوبکر، همسر رسول خدا (صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله) که عداوت اهل بیت (علیهم‌السلام) او را بدبخت کرد، و نتوانست راه حق را برود.


امام (صلوات‌الله‌علیه) در رابطه با معامله عایشه با عثمان به اهل کوفه می‌نویسد: مردم بر عثمان قیام کردند، طلحه و زبیر نیز آنها را تحریک می‌کردند: «وَكَانَ مِنْ عَائِشَةَ فِيهِ فَلْتَةُ غَضَب» یعنی عایشه نیز به او خشم زیادی داشت. (شرح‌های نامه: ) معاویه به آن حضرت نوشت که تو طلحه و زبیر را کشتی و عایشه را راندی. حضرت در جواب او نوشت: «وَذَكَرْتَ أَنِّي قَتَلْتُ طَلْحَةَ وَالزُّبَيْرَ، وَشَرَّدْتُ بِعَائِشَةَ، وَنَزَلْتُ بَيْنَ الْمِصْرَيْنِ! وَذلِكَ أَمْرٌ غِبْتَ عَنْهُ، فَلاَ عَلَيْكَ، وَلاَ الْعُذْرُ فِيهِ إِلَيْكَ.» و گفتی که من طلحه و زبیر را کشتم و عایشه را راندم و در میان بصره و کوفه ماندم، مدینه و در آن اعتذاری و اشکالی بر تو نیست. (ربطی بر تو ندارد). (شرح‌های نامه: ) و گفتی که من طلحه و زبیر را کشتم و عایشه را راندم و در میان بصره و کوفه ماندم، مدینه و در آن اعتذاری و اشکالی بر تو نیست. (ربطی بر تو ندارد).
در خطبه ۱۵۶ بعد از فتح بصره که عایشه در بصره زندانی بود درباره فرموده است: «وَضِغْنٌ غَلاَ فِي صَدْرِهَا كَمِرْجَلِ الْقَيْنِ، وَلَوْ دُعِيَتْ لِتَنَالَ مِنْ غَيْرِي مَا أَتَتْ إِلَيَّ.» «کینه و عداوت در قلب او نسبت به من مانند دیک آهنگر می‌جوشید، اگر برای جنگ با دیگران خوانده می‌شد چنان تلاش نمی‌کرد.» (شرح‌های خطبه: ) مشروح این سخن و آن خطبه در (رجل- مرجل) گذشت به آنجا رجع شود.
درباره اینکه طلحه و زبیر و شورشیان دیگر، عایشه را از مکّه به بصره آوردند می‌فرماید: «فَخَرَجُوا یَجُرُّونَ حُرْمَهَ رَسُولِ اللَّهِ (صلی‌الله‌علیه‌وآله) کَمَا تُجَرُّ الْأَمَهُ عِنْدَ شِرَائِهَا - مُتَوَجِّهِینَ بِهَا إِلَی الْبَصْرَهِ فَحَبَسَا نِسَاءَهُمَا فِی بُیُوتِهِمَا وَ أَبْرَزَا حَبِیسَ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه وآلهلَهُمَا وَ لِغَیْرِهِمَا...» «از مکّه بیرون شدند و حرم رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) را با خود می‌کشاندند چنانکه کنیزکی را به وقت خرید این سو و آن سو می‌کشانند او را با خود به طرف بصره بردند، زنان خویش را در خانه‌های خود نشاندند و آن را که رسول خدا صدر خانه نگاه داشته بود، به خود و دیگران نمایاندند.» (شرح‌های خطبه: ) آوردن «جیس» به مناسبت (وَ قَرْنَ فِی بُیُوتِکُنَّ.) (و در خانه‌هاى خود بمانيد، و همچون دوران جاهلیّت نخستين در ميان مردم ظاهر نشويد.) است، (در «حبس- حرم» نیز این مطلب آمده است.)


از عایشه به دفعات در نهج البلاغه نام برده شده است، دو دفعه با اسم «عایشه» و چند دفعه با تعبیر دیگر.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۷۶۹.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۴، ص۱۴۴.    
۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۵۸۲، نامه ۱.    
۴. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۳، ص۳، نامه ۱.    
۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۶۳، نامه ۱.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۶۵.    
۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۵۷۴.    
۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۵۷۶.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۹، ص۲۵.    
۱۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۶، ص۱۹۴.    
۱۱. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۴، ص۶.    
۱۲. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۷۴۷، نامه ۶۴.    
۱۳. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۲، ص۱۳۴، نامه ۶۴.    
۱۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۵۴، نامه ۶۴.    
۱۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۱۱.    
۱۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۳۴۷.    
۱۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۳۴۸.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۱، ص۲۷۰.    
۱۹. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۰، ص۳۶۹.    
۲۰. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۷، ص۲۵۰.    
۲۱. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۳۳۵، خطبه ۱۵۶.    
۲۲. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۶۳، خطبه ۱۵۱.    
۲۳. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۱۸، خطبه ۱۵۶.    
۲۴. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۳۳.    
۲۵. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۴۷۰.    
۲۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۴۷۱.    
۲۷. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۶، ص۱۳۱.    
۲۸. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۹، ص۲۶۸.    
۲۹. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۹، ص۱۸۹.    
۳۰. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۳۸۱، خطبه ۱۷۲.    
۳۱. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۲، ص۱۰۳، خطبه ۱۶۷.    
۳۲. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۴۷، خطبه ۱۷۲.    
۳۳. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۷۹.    
۳۴. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۶۰۶.    
۳۵. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۶۰۷.    
۳۶. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۶، ص۴۹۴.    
۳۷. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۰، ص۱۳۳.    
۳۸. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۹، ص۳۰۹.    
۳۹. احزاب/سوره۳۳، آیه۳۳.    
۴۰. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ج۱، ص۴۲۲.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «عایشه»، ج۲، ص۷۶۹.    






جعبه ابزار