عالِین (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عالِين:(أَمْ كُنْتَ مِنَ الْعالينَ) بعضى از مفسران،
«عالِين» از مادّه «
عُلُوّ» را در اين‌جا به معناى كسانى مى‌دانند كه، هميشه در راه كبر و غرور، گام بر مى‌دارند
و بنابراين، معناى جمله چنين مى‌شود كه آيا تو هم اكنون تكبر كرده يا همواره چنين بوده‌اى»؟!
(قَالَ يَا إِبْلِيسُ مَا مَنَعَكَ أَن تَسْجُدَ لِمَا خَلَقْتُ بِيَدَيَّ أَسْتَكْبَرْتَ أَمْ كُنتَ مِنَ الْعَالِينَ) (فرمود: «اى
ابلیس! چه چيز مانع تو شد كه بر مخلوقى كه با قدرت خود او را آفريدم سجده كنى؟! آيا تكبّر كردى يا از برترين‌ها بودى؟! برتر از اينكه فرمان سجود به تو داده شود!».)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: جمله
(أَسْتَكْبَرْتَ أَمْ كُنْتَ مِنَ الْعالِينَ) استفهامى است توبيخى، معنايش اين است كه: آيا سجده نكردنت از اين بابت است كه عارت مى‌شد، و خود را از اين كار بزرگتر مى‌دانستى؟ و يا اينكه به راستى شان تو اجل از اين عمل بود. و تو از كسانى بودى كه قدر و منزلت‌شان بالاتر از آن است كه مامور به
سجده بر
آدم شوند؟ و از همين جا بعضى
از مفسرين استفاده كرده‌اند كه: معلوم مى‌شود خداى تعالى مخلوقاتى عالى دارد كه مقام‌شان اجل از آن است كه براى آدم سجده كنند، بندگانى هستند مستغرق در توجه به سوى
پروردگارشان، و هيچ چيزى را به جز او درک نمى‌كنند. بعضى ديگر گفته‌اند:
مراد از علو هم همان استكبار است.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، بر گرفته از مقاله «عالِین»، ص۳۷۱.
