عافین (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عافین:
(وَ الْعافینَ عَنِ النّاسِ) عافین: به معنی «بخشندگان و درگذرندگان» است.
در این
آیه از صفات برجسته
پرهیزکاران یاد شده است، کسانی که
خشم خود را فرو می‌برند و از خطای مردم می‌گذرند.
پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) می‌فرماید:
«آن کسی که خشم خود را فرو ببرد با این که
قدرت بر اعمال آن دارد
خداوند دل او را از آرامش و
ایمان پر می‌کند.»
این
حدیث می‌رساند که فرو بردن خشم اثر فوق‌العاده‌ای در تکامل معنوی
انسان و تقویت روح ایمان دارد.
جمله:
(... وَ الْعافینَ عَنِ النّاسِ) «آن‌ها از خطای مردم می‌گذرند» (در آیه مورد بحث) به ما می‌فهماند که فرو بردن خشم بسیار خوب است، امّا به تنهایی کافی نیست، زیرا ممکن است
کینه و
عداوت را از
قلب انسان ریشه کن نکند، در این حال برای پایان دادن به حالت عداوت باید «
کظم غیظ» توام با «عفو و بخشش» گردد، لذا به دنبال صفت عالی خویشتن‌داری و فروبردن خشم، مسئله عفو و گذشت را بیان کرده است، البته منظور گذشت و عفو از کسانی است که شایسته آنند نه
دشمنان خون‌آشامی که گذشت و عفو باعث
جرات و جسارت بیش‌تر آن‌ها می‌شود.
به موردی از کاربرد
عافین در
قرآن، اشاره می‌شود:
(الَّذینَ یُنفِقونَ فی السَّرّاء وَ الضَّرّاء وَ الْکاظِمینَ الْغَیْظَ وَ الْعافینَ عَنِ النّاسِ وَ اللّهُ یُحِبُّ الْمُحْسِنینَ) (همان کسانی که در توانگری و تنگدستی، انفاق می‌کنند و خشم خود را فرو می‌برند و از خطای مردم درمی‌گذرند و خدا نیکوکاران را دوست دارد.)
شیخ طبرسی در
مجمع البیان می‌فرماید:
(وَ الْعافینَ عَنِ النّاسِ) یعنی کسانی که از
گناه مردم نسبت به خود می‌گذرند البته در حدی که گذشت
جایز باشد و اخلال در حق خدا نشود و گفته‌اند مراد عفو کنندگان از
غلام و
کنیز می‌باشند.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «عافین»، ج۳، ص۲۰۱-۲۰۲.
