ظاهرة الغیبة و دعوی السفارة (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«ظاهرة الغیبة و دعوی السفارة فی ظل امامة المهدی المنتظر عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف » اثر میرزا محسن آل عصفور، به بررسی مساله غیبت،
وکالت و سفارت
حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف پرداخته است.
مؤلف، انگیزه نگارش را پاسخ گویی به شبهات و رد نظرات یکی از بحرینی‌ها ذکر کرده که با ادعاهای کذب درباره امام عصر عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف ، به افساد و جنجال در یمن پرداخته بود.
کتاب با مقدمه مؤلف آغاز و مباحث که بیشتر درباره غیبت امام عصر عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف ، ادعا کنندگان مهدویت، مسئولیت‌های
شیعه در عصر غیبت و سفارت و وکالت از جانب
امام عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف می‌باشد، به صورت تحلیلی و در دو بخش کلی سامان یافته است.
مؤلف نخست فلسفه غیبت و ادله اثبات آن را ذکر کرده، سپس به شبهات مخالفین درباره طول عمر امام عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف پاسخ داده است.
از نظر وی، غیبت امام، به معنی اختفای تام وی و انقطاع او از
حیات نیست. در ادامه پنجاه ودو وظیفه را از مسئولیت‌های شیعه در
زمان غیبت ذکر شده است.
نویسنده در مقدمه، پس از بیان سبب تالیف کتاب و روش نویسنده، برخی مباحث را
مهدویت را مورد بررسی قرار داده است.
بخش اول کتاب پیرامون مساله «غیبت» و مباحث مربوط به آن می‌باشد. نویسنده ابتدا به بیان برخی از نصوص معتبر شرعی از قبیل آیات و روایات که قبل از غیبت، به وقوع آن اشاره داشته، پرداخته و سپس مذاهب منحرفی که قبل از عصر غیبت به وجود آمده‌اند را بررسی نموده است. برخی این مذاهب عبارتند از:
سبائیه،
مفوضه،
کیسانیه،
ناووسیه،
ممطوره،
اسماعیلیه و
زیدیه.
در ادامه، غیبت امام زمان عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف به دو بخش صغرا و کبرا تقسیم و فرق میان آن دو، بیان شده است از جمله اینکه:
۱- مدت غیبت صغرا محدود بوده و تقریبا هفتادوپنج سال طول کشیده است ولی مدت غیبت کبرا، معلوم نیست.
۲- در غیبت صغرا، نواب خاصی رابط بین مردم و امام زمان عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف بودند ولی در
غیبت کبری، نیابت خاص وجود ندارد.
۳- در غیبت صغرا، امکان رؤیت آن حضرت علیه‌السّلام وجود داشته است، به خلاف غیبت کبری و...
وی با اشاره به اینکه نمی‌توان به کنه و ذات علل غیبت امام عصر عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف پی برد، آنچه که ممکن است در به وجود آمدن مساله «غیبت» مؤثر باشد را به دو بخش زیر، تقسیم نموده است:
۱- دواعی غیبت صغرا؛ در دو قسمت:
الف- حقیقی؛ از جمله: تقدیرات خاصه الهی، تصریح به امتناع خلو زمان از حجت
معصوم علیه‌السّلام ، احتیاج
دین مبین
اسلام به امینی که صاحب و وارث ثقلین باشد و...
ب- ظاهری؛ از قبیل: حفاظت از شر دشمنان، دور بودن از
جعفر کذاب، عدم تمکن مردم از قبول نفوذ و پذیرش حکومت ایشان و...
۲- دواعی غیبت کبرا؛ در چهار بخش:
الف- الهی: که عبارت است از مصحلت مخفی بودن اسرار
الهی.
ب- حفاظتی: محافظت از وی، دوستان و
شیعیان ایشان از شر دشمنان.
ج- دفاعی: آماده شدن برای مقابله با دشمنان.
د- آزمایشی: آزمودن مردم.
در پایان این بخش، ادله استدلال بر امکان غیبت و صحت وقوع آن، در قالب دلیل عقلی، کلامی، تاریخی، اعتقادی و مانند آن بررسی شده است.
در بخش دوم کتاب معنای سفارت، نیابت و وکالت از جانب امام مطرح و مباحثی مفصل و تحلیلی درباره یاران
امام علیه‌السّلام ، علائم ظهور، دشمنان آنحضرت علیه‌السّلام ، مدعیان مهدویت و فرقه‌های منحرف مانند کشفیه،
بابیه،
قرتیه،
صبح ازلی،
بهائیه،
قادیانیه و
احمدیه و رد دیدگاه‌های آنان، ارائه شده است.
نویسنده ضمن توضیح و تشریح مفهوم لغوی وکالت، کسانی که موفق به دیدن آنحضرت شده و آنانی که ایشان را یاری کرده و می‌کنند، را به پنج صنف زیر تقسیم و در مورد هریک، توضیحاتی ارائه کرده است:
۱- افرادی که در زمان
حیات امام حسن عسکری علیه‌السّلام آنحضرت را دیده‌اند، از جمله: ابوهارون، معاویه بن حکیم، محمد بن ایوب بن نوح، عمر اهوازی، کامل بن ابراهیم مدنی.
۲- سفراء و وکلای آنحضرت که عبارتند از:
عثمان بن سعید عمری،
محمد بن عثمان بن سعید،
حسین بن روح نوبختی،
علی بن محمد سمری، حاجز بن یزید، محمد بن علی بن بلال،
محمد بن ابراهیم بن مهزیار و...
۳- صنف سوم، خود به چهار بخش تقسیم شده است:
الف- خدام و موالی آن حضرت علیه‌السّلام .
ب- برخی از فقهای زمان غیبت کبری.
ج- مجددون مذهب
شیعه امامیه.
د- آماده کنندگان و زمینه سازان ظهور.
۴- اصحاب و یاوران آنحضرت علیه‌السّلام ؛ که به عدد و موطن آنها نیز اشاره شده است.
۵- خلفاء و جانشینان ایشان.
مسئله
رجعت، اقطاب، اوتاد، ابدال و رجال الغیب، مدعیان مهدویت و سفارت، بررسی انگیزه‌های مختلف داعیان سفارت دروغین از جمله انگیزه‌های نفسی، خلقی، اقتصادی، اعتقادی و سیاسی، دوران فترتی که باعث اینگونه ادعاها گردید، از دیگر مباحث مطرح شده کتاب می‌باشند.
در پایان، عدم تاثیر
سحر در حضرت حجت علیه‌السّلام بیان و فرق بین
معجزه، سحر و کرامت تشریح شده و بعضی از
علوم غریبه و افعال عجیب مورد بحث و بررسی قرار گرفته است؛ از جمله: علم رؤیا و احلام، فراسة، قیافه، احضار ارواح، کهانة، اختیارات، رمل، فال، تصرف در اسم اعظم، تعلق
قلب،
جفر و جامعة، حروف و اسماء، طلمسات، کسر و بسط، الخفاء، الحیل الساسانیه، سیمیاء و سحر.
فهرست مطالب در انتهای کتاب آمده است. پاورقی‌ها، علاوه بر ذکر منابع، به توضیح و تشریح برخی کلمات متن پرداخته و در آخر کتاب آمده است.
نرم افزار کتابخانه مهدویت، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
