طباق ایجابی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
طباق ایجابی به جمع دو معنای
متضاد ایجابی در یک عبارت گفته می‌شود.
«طباق ایجابی» هنگامی است که هر دو معنای متضاد ایجابی باشند؛ چه هردو از یک نوع (هردو
اسم یا
فعل یا
حرف ) و چه انواع مختلف (مانند این که یکی اسم و دیگری حرف) باشند.
۱. (وانه هو اضحک وابکی وانه هو امات واحیا)؛ «و هم اوست که می‌خنداند و می‌گریاند. و هم اوست که می‌میراند و زنده می‌گرداند».
در این گفتار، «اضحک و ابکی» و همچنین «امات و احیا» همه ایجابی‌اند و هم هر دو فعل هستند.
۲. (سواء منکم من اسر القول ومن جهر به)؛ «(برای او) یکسان است کسی از شما سخن(خود) را نهان کند و کسی که آن را فاش گرداند».
«سر» و «جهر» هر دو ایجابی‌اند و فعل هستند.
۳. (و تحسبهم ایقاظا و هم رقود)؛ «و (اگر به آنها نگاه می‌کردی) می‌پنداشتی بیدارند در حالی که در
خواب فرو رفته بودند! ».
«ایقاظ» و «رقود» هر دو ایجابی و اسم هستند.
۴. (لها ما کسبت و علیها ما اکتسبت)؛ « (انسان، ) هر کار (نیکی) را انجام دهد، برای خود انجام داده و هر کار (بدی) کند، به زیان خود کرده است».
«لام» در لها به معنای انتفاع و «علی» در علیها به معنای تضرر هر دو ایجابی و
حرف هستند.
۵. (ا و من کان میتا فاحییناه)؛ «آیا کسی که مرده بود، سپس او را زنده کردیم».
«میتا» و «احیینا» هردو ایجابی و یکی
اسم و دیگری
فعل است.
طباق .
فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «طباق ایجابی».
