ضُحیً (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ضُحىً: (يُحْشَرَ النَّاسُ ضُحىً) «ضُحىً» در لغت به معناى گسترش
آفتاب، يا بالا آمدن خورشيد است،
و «واو» در جمله «
وَ أَنْ يُحْشَرَ النَّاسُ ضُحىً» دليل بر معيت مى‌باشد.
«ضُحى» به معناى موقعى است كه نور آفتاب در آسمان و زمين پهن مى‌شود. به معناى اوائل
روز نيز آمده، يعنى آن موقعى كه خورشيد در آسمان بالا بيايد و نور آن بر همه جا مسلط شود، و اين در حقيقت، بهترين موقع روز است؛ و به تعبير بعضى، در حكم فصل جوانى است، در
تابستان هوا هنوز گرم نشده، و در
زمستان سرماى هوا شكسته شده است، و روح و جان انسان در اين موقع آمادّه هرگونه فعّاليّت است.
ترجمه و تفسیر آیات
ضُحیً:
(قَالَ مَوْعِدُكُمْ يَوْمُ الزِّينَةِ وَأَن يُحْشَرَ النَّاسُ ضُحًى) (
موسی گفت: وعده‌گاهتان روز عيد است؛ به شرط اينكه همه مردم، هنگامى كه روز، بالا مى‌آيد، جمع شوند!)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه ضحى به معناى وقت پراكنده شدن نور آفتاب در روز است.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
(وَأَغْطَشَ لَيْلَهَا وَأَخْرَجَ ضُحَاهَا) (و شبش را تاريک و روزش را آشكار نمود.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: اصل در معناى كلمه ضحى گسترده شدن نور خورشيد، و امتداد يافتن روز است، ولى در اينجا منظور مطلق روز است، به قرينه اينكه در مقابل شب قرار گرفته.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
(وَالضُّحَى) (سوگند به روز در آن هنگام كه آفتاب برآيد و گسترده شود.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه ضحى به طورى كه در مفردات آمده به معناى گسترده شدن نور خورشيد است.
ولى بعدها آن زمانى را كه نور خورشيد گسترده مى‌شود نيز ضحى ناميدند.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «ضُحیً»، ص۳۴۴.
