• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ضَیْف (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





ضَيْف (به فتح ضاد و سکون یاء) از واژگان نهج البلاغه به معنای میهمان و اصل آن به معنی میل است. حضرت علی (علیه‌السلام) در فرمان به مالک اشتر از این واژه استفاده نموده است.



ضَيْف به معنای میهمان و اصل آن به معنی میل آمده است. «ضاف إلى كذا» یعنی به سوی آن میل کرد. علّت این تسمیه آن است که میهمان به انسان میل می‌کند و به منزل او وارد می‌شود و چون این کلمه در اصل مصدر است لذا جمع بسته نمی‌شود.


• امام (صلوات‌الله‌علیه) در فرمان مالک اشتر فرموده است:«وَلاَ تَضُمَّنَّ بَلاَءَ امْرِىء إِلَى غَيْرِهِ» یعنی عمل کسی را به دیگری نسبت نده (میل نده) ولی آن در برخی نسخ «لا تضمنّ» است.
(شرح‌های خطبه: )
آنگاه که به خانه علاء بن زیاد حارثی در بصره وارد شده و وسعت خانه او را دید فرمود: وسعت این خانه را در دنیا چه می‌کنی، در آخرت به آن بیشتر احتیاج داری. بلی اگر بخواهی می‌توانی با این خانه به آخرت برسی، در آن از میهمان پذیرائی کنی و صله رحم نمائی...«تَقْرِي فِيهَا الضَّيْفَ، وَتَصِلُ فِيهَا الرَّحِمَ» (شرح‌های خطبه: )
ضیفان جمع ضیف است که در خطبه ۱۱۱ آمده است: «فَلاَ يُدْعَوْنَ ضِيفَاناً» (شرح‌های خطبه: )


این ماده چهار بار در «نهج البلاغه» آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۶۶۸.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۵۱۳.    
۳. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۵، ص۸۷.    
۴. فراهیدی، خلیل بن احمد، العین، ج۷، ص۶۷.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۱۰۳، نامه ۵۳.    
۶. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۷۰۸، نامه ۵۳.    
۷. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۳۴، نامه ۵۳.    
۸. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۷۹.    
۹. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۲۵۸.    
۱۰. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۲۷۰.    
۱۱. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۰، ص۴۷۷.    
۱۲. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۰، ص۲۲۶.    
۱۳. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۷، ص۵۲.    
۱۴. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۵۱۴، خطبه ۲۰۹.    
۱۵. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۲۱۳، خطبه ۲۰۴.    
۱۶. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۲۴، خطبه ۲۰۹.    
۱۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۰۵.    
۱۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۳۰.    
۱۹. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۳۰.    
۲۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۸، ص۱۲۲.    
۲۱. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۳، ص۱۲۴.    
۲۲. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۲، ص۱۲۳.    
۲۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۲۵۷، خطبه ۱۱۰.    
۲۴. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۲۱۹، خطبه ۱۰۹.    
۲۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۶۶، خطبه ۱۱۱.    
۲۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۴۵.    
۲۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۴۹.    
۲۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۵۵.    
۲۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۵، ص۴۷.    
۳۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۸، ص۲۴.    
۳۱. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۷، ص۲۲۸.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «ضیف»، ج۲، ص۶۶۸.    






جعبه ابزار