ضلالت و غفلت (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
یکی
از عوامل
ضلالت که در
آیات قرآن به آن اشاره شده،
غفلت است.
تكذيب
آیات الهی و
غفلت از آن، موجب نپذيرفتن راه
رشد و مايه چنگ زدن به راههاى ضلالت:
«سَأَصْرِفُ عَنْ آياتِيَ الَّذِينَ يَتَكَبَّرُونَ فِي الْأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ وَ إِنْ يَرَوْا كُلَّ آيَةٍ لا يُؤْمِنُوا بِها وَ إِنْ يَرَوْا سَبِيلَ الرُّشْدِ لا يَتَّخِذُوهُ سَبِيلًا وَ إِنْ يَرَوْا سَبِيلَ الغَيِّ يَتَّخِذُوهُ سَبِيلًا ذلِكَ بِأَنَّهُمْ كَذَّبُوا بِآياتِنا وَ كانُوا عَنْها
غافِلِينَ؛
بزودى كسانى را كه در روى
زمین به نا حق
تکبّر مى‌ورزند،
از ايمان به آيات خود، منصرف مى‌سازم. زيرا آنها چنانند كه اگر هر آيه و نشانه‌اى را ببينند، به آن ايمان نمى‌آورند؛ اگر راه
هدایت را ببينند، آن را راه خود انتخاب نمى‌كنند؛ واگر طريق گمراهى را ببينند، آن را راه خود انتخاب مى‌كنند. همه اينها بخاطر آن است كه آيات ما را
تکذیب كردند، و
از آن
غافل بودند.»
غفلت از یاد خدا، عامل گمراهى انسانها:
۱. «وَ لَقَدْ ذَرَأْنا لِجَهَنَّمَ كَثِيراً مِنَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ لَهُمْ قُلُوبٌ لا يَفْقَهُونَ بِها وَ لَهُمْ أَعْيُنٌ لا يُبْصِرُونَ بِها وَ لَهُمْ آذانٌ لا يَسْمَعُونَ بِها أُولئِكَ كَالْأَنْعامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ أُولئِكَ هُمُ الْغافِلُونَ؛
به يقين، گروه بسيارى
از جنّ و
انس را براى
دوزخ آفريديم؛ آنها دلها (عقلها) يى دارند كه با آن
اندیشه نمى‌كنند، و نمى‌فهمند؛ و چشمانى كه‌با آن نمى‌بينند؛ و گوشهايى كه با آن نمى‌شنوند؛ آنها همچون
چهارپایان هستند؛ بلكه گمراهتر! اينان همان
غافلان هستند (چون امكان هدايت دارند و بهره نمى‌گيرد).» «اولئك هم الغافلون» نتيجه و بيان حال ديگرى
از فاقدان
شناخت است ... چرا كه
غفلت، ريشه هر گمراهى و امر باطلى است.
۲. «أَ فَمَنْ شَرَحَ اللَّهُ صَدْرَهُ لِلْإِسْلامِ فَهُوَ عَلى نُورٍ مِنْ رَبِّهِ فَوَيْلٌ لِلْقاسِيَةِ قُلُوبُهُمْ مِنْ ذِكْرِ اللَّهِ أُولئِكَ فِي ضَلالٍ مُبِينٍ؛
آيا كسى كه خدا سينه‌اش را براى
اسلام گشاده است و بر فراز مركبى
از نور الهى قرار گرفته همچون كوردلان گمراه است؟! واى بر آنان كه قلبهايى سخت در برابر ذكر خدا دارند! آنها در گمراهى آشكارى هستند.»
غفلت مشرکان و
نیاکان آنها
از ياد خداوند، عامل گمراهى آنها
از ديدگاه معبودان آنها:
«وَ يَوْمَ يَحْشُرُهُمْ وَ ما يَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ فَيَقُولُ أَ أَنْتُمْ أَضْلَلْتُمْ عِبادِي هؤُلاءِ أَمْ هُمْ ضَلُّوا السَّبِيلَ • قالُوا سُبْحانَكَ ما كانَ يَنْبَغِي لَنا أَنْ نَتَّخِذَ مِنْ دُونِكَ مِنْ أَوْلِياءَ وَ لكِنْ مَتَّعْتَهُمْ وَ آباءَهُمْ حَتَّى نَسُوا الذِّكْرَ وَ كانُوا قَوْماً بُوراً؛
به خاطر بياور روزى را كه همه آنان و آنچه را كه غير
از خدا مى‌پرستند جمع مى‌كند، آنگاه به آنها مى‌گويد: آيا شما اين بندگان مرا گمراه كرديديا خودشان راه را گم كردند؟! در پاسخ مى‌گويند: منزّهى تو! براى ما سزاوار نبود كه‌غير
از تو اوليايى برگزينيم، ولى آنان و پدرانشان را
از نعمتها برخوردار نمودى تا اينكه به جاى
شکر نعمت ياد تو را فراموش كردند و همگى تباه و هلاك شدند».»
غفلت از قیامت و
حسابرسی آن عامل گمراهى:
«... وَ لا تَتَّبِعِ الْهَوى فَيُضِلَّكَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ إِنَّ الَّذِينَ يَضِلُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ لَهُمْ عَذابٌ شَدِيدٌ بِما نَسُوا يَوْمَ الْحِسابِ؛
... و
از هواى نفس پيروى مكن كه تو را
از راه خدا منحرف سازد؛ كسانى كه
از راه خدا گمراه شوند،
عذاب شديدى بخاطر فراموش كردن روز حساب دارند!»
آيه مذكور دلالت مى‌كند بر اينكه هر گمراهى‌اى
از راه خداوند بر اثر گناه است كه انجام دادن گناه، جداى
از فراموشى
قيامت نيست.
عوامل ضلالت (قرآن).
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱۹، ص۱۲۵، برگرفته از مقاله «عوامل ضلالت (غفلت)».
