ضلالت و شقاوت (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
یکی از عوامل
ضلالت که در
آیات قرآن به آن اشاره شد،
شقاوت است.
شقاوت، از عوامل گمراهى:
«أَ لَمْ تَكُنْ آياتِي تُتْلى عَلَيْكُمْ فَكُنْتُمْ بِها تُكَذِّبُونَ • قالُوا رَبَّنا غَلَبَتْ عَلَيْنا شِقْوَتُنا وَ كُنَّا قَوْماً ضالِّينَ؛
(به آنها گفته مى‌شود:) آيا آيات من بر شما خوانده نمى‌شد، پس آن را
تکذیب مى‌كرديد؟! مى‌گويند: پروردگارا! تيره‌بختى ما بر ما چيره شد، و ما گروه گمراهى بوديم.»
شقاوت در اصطلاح فقدان کمال و سعادت می‌باشد که همان ادراک امور ناملایم است و شقاوت‌های دنیایی و آخرتی را در برمی‌گیرد.
امام خمینی ملاک شقاوت را علم و معرفت می‌داند و شقاوت را به اقسام مختلفی به اعتبارات مختلف تقسیم کرده است از جمله: شقاوت‌های حسی، خیالی و عقلی هم‌چین شقاوت مطلق و نسبی، فردی و اجتماعی.
همچنین امام خمینی شقاوت را به بیان دیگری به دو بخش تقسیم می‌کند:
۱- شقاوتی که در برابر وجود و کمال‌های آن است که بازگشت آن به عدم و نقصان است.
۲- شقاوتی که گونه‌ای از وجود را داراست و آن شقاوت اکتسابی است که از جهل‌های مرکب و باورهای فاسد و اوهام خرافی در باور و ملکات رذیله پدید می‌آید.
امام خمینی خاطرنشان کرده است که مراتب شقاوت، مانند مراتب سعادت مرزی نداشته و شقاوت اشخاص دارای مراتب گوناگونی‌اند مثلاً شقاوت خواص جدای از شقاوت عوام است؛ زیرا دسته‌ای از بشر مانند حیوانات‌اند و از
مبدا و
معاد آگاهی نداشته و از امور اعتقادی محروم‌اند. این گروه همان گونه که سعادت اعتقادی حق را ندارند، شقاوت اعتقادی باطل را نیز نداشته و در آخرت تنها
تجرد برزخی حیوانی دارند و تنها از جهت درون نفس و بر پایه
ملکات خود، درد و شقاوت باطنی دارند مگر اینکه نور توحید فطری که در همه انسان‌ها هست، در آنان ظهور کرده و بر
جهنم داخلی آنان چیره شود؛ ولی درهرحال عذاب خارجی که در برابر عصیان و نافرمانی است، ندارند. اما کسانی که استکبار ورزیده، از روی عناد حقیقت را نمی‌پذیرند و به‌تدریج این حالت در آنان زیادتر شده و باطن آنان را شکل می‌دهد، به شقاوت ابدی و خسران کامل دچار می‌شوند.
عوامل ضلالت (قرآن).
•
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱۹، ص۱۲۲، برگرفته از مقاله «عوامل ضلالت (شقاوت)». •
دانشنامه امام خمینی ، تهران،
موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی ، ۱۴۰۰ شمسی.
