• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ضرو (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف




ضَرو و ضَرْوَة (به فتح ضاد) از واژگان نهج البلاغه به معنای جرئت و حرص بر چیزی است. این واژه دارای مشتقاتی است که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، مانند: ضَارِی به معنای سگی که به شکار عادت کرده و به آن داناست. حضرت علی (علیه‌السلام) درباره تادیب نفس و سفارش در حق رعیت و ... از این واژه استفاده نموده است.



ضَرو و ضَرْوَة به معنای جرئت و حرص بر چیزی آمده است. «ضَرِيَ الكلبُ بالصَّيْدِ ...: لَزِمَهُ‌ و تعوَّدهُ‌ و اولِعَ بهِ‌»
ضَارِی به معنای سگی که به شکار عادت کرده و به آن داناست.


• امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره تادیب نفس فرموده است:«أَيُّهَا النَّاسُ، تَوَلَّوا مِنْ أَنْفُسِكُمْ تَأْدِيبَهَا، وَاعْدِلُوا بِهَا عَنْ ضَرَاوَةِ عَادَاتِهَا.» «مردم به تادیب نفس خویش مشغول شوید و آن را از حرص بر عادت‌هایش برگردانید.»(شرح‌های خطبه: )
• امام (صلوات‌الله‌علیه) در سفارش درباره رعیت به مالک اشتر فرموده است:«وَأَشْعِرْ قَلْبَكَ الرَّحْمَةَ لِلرَّعِيَّةِ... وَلاَ تَكُونَنَّ عَلَيْهِمْ سَبُعاً ضَارِياً تَغْتَنِمُ أَكْلَهُمْ» «رحمت به رعیت را به خود تلقین کن و بر آنها مانند درنده‌ای‌که به شکار عادت کرده است مباش، که خوردن گوشت آنها را غنیمت بدانی.» (شرح‌های خطبه: )
• امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره یاد مرگ‌ فرموده است:«وَسِبَاعٌ ضَارِيَةٌ» «درنده‌هائی‌ که به شکار عادت کرده‌اند.» (شرح‌های خطبه: )


این ماده سه بار در «نهج البلاغه» آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۶۶۱.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۱، ص۲۷۱.    
۳. شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ج۳، ص۳۰۶.    
۴. جوهری، ابونصر، الصحاح‌ تاج اللغة و صحاح العربیة، ج۶، ص۲۴۰۸.    
۵. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۸۶۳، حکمت ۳۴۹.    
۶. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۲۳۸، حکمت ۳۵۹.    
۷. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۵۳۸، حکمت ۳۵۹.    
۸. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۸۲۵، حکمت۳۵۹.    
۹. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۷۰۷.    
۱۰. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۷۰۸.    
۱۱. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۴، ص۸۵۷.    
۱۲. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۱، ص۴۴۲.    
۱۳. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۹، ص۲۷۶.    
۱۴. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۶۹۶، نامه ۵۳.    
۱۵. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۹۳، نامه ۵۳.    
۱۶. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۲۷، نامه ۵۲.    
۱۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص، نامه ۵۳.    
۱۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۲۳۳.    
۱۹. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۲۳۸.    
۲۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۰، ص۳۷۹.    
۲۱. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۰، ص۱۸۴.    
۲۲. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۷، ص۳۲.    
۲۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۶۴۵، نامه ۳۱.    
۲۴. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۵۵، نامه ۳۱.    
۲۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۰۰، نامه ۳۱.    
۲۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۲۵، نامه ۳۱.    
۲۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۷.    
۲۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۰.    
۲۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۹، ص۶۱۰.    
۳۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۰، ص۲۴.    
۳۱. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۶، ص۸۹.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «ضرو»، ج۲، ص۶۶۱.    






جعبه ابزار