• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

صیغه نهی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


هیئت دلالت کننده بر طلب ترک یا منع از فعل را صیغه نهی گویند.


صیغه نهی، صیغه‌ای است که بر طلب ترک و یا زجر (منع) از فعل دلالت می‌کند، خواه به صورت جمله انشایی و فعل نهی باشد، مثل: «لا تفعل» و یا به صورت تحذیر، مثل:«ایاک ان تفعل» و خواه به صورت جمله اسمی خبری باشد، مثل: «هذا الفعل ممنوع علیک» و یا به صورت جمله فعلی، مثل: «لا تفعل» که اِخبار در مقام انشا است.
در کتاب «اصول فقه» آمده است:
«المراد من صیغة النهی... کل صیغة تدلّ علی الزجر عن الفعل و ردعه عنه کصیغة «لا تفعل» او «ایاک ان تفعل».
[۱] مظفر، محمد رضا، اصول الفقه، ج۱، ص۹۵.    

منظور از فعل در کلام بالا، همان معنای حدثی یا مصدری است که ماده نهی و یا امر بر آن دلالت می‌کند، مثل: «ضرب» که مصدر است و بر عمل خاص که «زدن» باشد، دلالت می‌کند.
این حدث گاهی امر وجودی است، مانند: ضرب و شرب در «لا تضرب» و «لا تشرب» و گاهی امر عدمی است، مثل: ترک صلات و ترک حج در «لا تترک الصلاة» و «لا تترک الحج».

درباره ظهور صیغه نهی، پنج دیدگاه وجود دارد:
۱. در حرمت ظهور دارد؛ ۲. در کراهت ظهور دارد؛ ۳. مشترک لفظی بین حرمت و کراهت است؛ ۴. برای قدر مشترک، یعنی مطلق طلب ترک، اعم از تحریمی و کراهتی وضع شده است؛ ۵. توقف.
مشهور اصولیون معتقدند صیغه نهی در حرمت، ظهور دارد، هر چند در این مورد که این ظهور، ناشی از وضع است یا اطلاق و یا ، اختلاف وجود دارد.
[۲] سیوطی، عبدالرحمان بن ابی بکر، الاتقان فی علوم القرآن، ج۱، ص۹۵.
[۳] عراقی، ضیاء الدین، نهایة الافکار، ج۱، ص۴۰۲.
[۴] نائینی، محمد حسین، فوائد الاصول، ج۱، ۲، ص۳۹۴.    
[۵] خویی، ابوالقاسم، محاضرات فی اصول الفقه، ج۴، ص۸۶.    
[۶] بروجردی، حسین، نهایة الاصول، ص۲۴۸.
[۷] خمینی، روح الله، تهذیب الاصول، ج۱، ص۳۷۳.    


۱. ↑ مظفر، محمد رضا، اصول الفقه، ج۱، ص۹۵.    
۲. ↑ سیوطی، عبدالرحمان بن ابی بکر، الاتقان فی علوم القرآن، ج۱، ص۹۵.
۳. ↑ عراقی، ضیاء الدین، نهایة الافکار، ج۱، ص۴۰۲.
۴. ↑ نائینی، محمد حسین، فوائد الاصول، ج۱، ۲، ص۳۹۴.    
۵. ↑ خویی، ابوالقاسم، محاضرات فی اصول الفقه، ج۴، ص۸۶.    
۶. ↑ بروجردی، حسین، نهایة الاصول، ص۲۴۸.
۷. ↑ خمینی، روح الله، تهذیب الاصول، ج۱، ص۳۷۳.    


فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، برگرفته از مقاله «صیغه نهی».    




جعبه ابزار