• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

صَلْد (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





صَلْد (به فتح صاد و سکون لام) از واژگان نهج البلاغه به معنای سختی و محکمی و همچنین به معنای سنگ صافی است که چیزی بر آن نمی‌روید. حضرت علی (علیه‌السلام) درباره خلقت آدم (علیه‌السلام) و توصیف مؤمن و ... از این واژه استفاده نموده است.



صَلْد به معنای سختی و محکمی در حالت مصدری و سخت و محکم در حالت اسمی، هر دو آمده است. همچنین به سنگ صاف که چیزی بر آن نمی‌روید گفته می‌شود. «حَجَرٌ صَلْدٌ و اَرْضٌ صَلْدٌ»


• امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره خلقت آدم (علیه‌السلام) فرموده است: «أَصْلَدَهَا حَتَّى صَلْصَلَتْ» «آن تربت را خشکانید و محکم کرد تا مانند سفال گردید.» معلوم می‌شود که خداوند در خلقت آدم اوّل مجسّمه‌ای به وجود آورده، سپس به آن روح دمیده است.
• امام (صلوات‌الله‌علیه) در وصف مؤمن فرموده است: «نَفْسُهُ أَصْلَبُ مِنَ الصَّلْدِ، وَهُوَ أَذَلُّ مِنَ الْعَبْدِ.» «نفس و روح مومن از سنگ خارا محکم‌تر و خودش از عبد زرخرید متواضع‌تر است.»
• امام (صلوات‌الله‌علیه) آن‌گاه که خبر شهادت مالک اشتر را به وی آوردند فرمود: «مالک و ما مالک و الله لو کان جبلا لکان فنّدا و لو کان حجرا لکان صلدا، لا یرتقیه الحافر و لا یوفی علیه الطائر» «مالک چه مالک به خدا قسم اگر به کوه تشبیه کنی کوهی عظیم بود و اگر به سنگی تشبیه نمائی سنگی محکم بود، سم‌داری به قلّه آن نرسد و پرنده‌ای نتواند بر آن بالا رود.» اشاره به بلندی همّت و استقامت مالک است.


این ماده پنج بار در «نهج البلاغه» آمده است. مانند:
«فَيَصِيرُ صَلْدُهَا سَرَاباً رَقْرَقاً» (سنگ‌هاى محكم به هم مى‌خورند آن چنان كه قسمت‌هاى سخت و محكم درهم ريخته، نرم مى‌شوند.)


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۶۶۴۴.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۳، ص۸۸.    
۳. زبیدی، مرتضی، تاج العروس، ج۵، ص۶۴.    
۴. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۳۲، خطبه ۱.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۱، ص۱۴، خطبه ۱.    
۶. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۲، خطبه ۱.    
۷. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱، ص۹۶.    
۸. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۸۵۶، حکمت ۳۲۴.    
۹. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۳، ص۲۳۳، حکمت ۳۳۳.    
۱۰. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۵۳۳، حکمت ۳۳۳.    
۱۱. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۹، ص۲۴۵.    
۱۲. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۸۸۶، حکمت ۴۴۳.    
۱۳. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۳، ص۲۵۹، حکمت ۴۴۳.    
۱۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص، حکمت ۴۴۳.    
۱۵. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۲۰، ص۹۳.    
۱۶. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۴۹۱، خطبه ۱۹۵.    
۱۷. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۲، ص۱۹۵، خطبه ۱۹۰.    
۱۸. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۱۰، خطبه ۱۹۵.    
۱۹. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۰، ص۱۷۱.    
۲۰. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۸۱، خطبه ۱۹۵.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «صلد»، ج۲، ص۶۴۴.    






جعبه ابزار